Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
The wise sayings of Solomon, the son of David, king of Israel.
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
To have knowledge of wise teaching; to be clear about the words of reason:
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
To be trained in the ways of wisdom, in righteousness and judging truly and straight behaviour:
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
To make the simple-minded sharp, and to give the young man knowledge, and serious purpose:
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
(The wise man, hearing, will get greater learning, and the acts of the man of good sense will be wisely guided: )
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
To get the sense of wise sayings and secrets, and of the words of the wise and their dark sayings.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The fear of the Lord is the start of knowledge: but the foolish have no use for wisdom and teaching.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
My son, give ear to the training of your father, and do not give up the teaching of your mother:
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
For they will be a crown of grace for your head, and chain-ornaments about your neck.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My son, if sinners would take you out of the right way, do not go with them.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they say, Come with us; let us make designs against the good, waiting secretly for the upright, without cause;
Let us overcome them living, like the underworld, and in their strength, as those who go down to death; (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
Goods of great price will be ours, our houses will be full of wealth;
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
Take your chance with us, and we will all have one money-bag:
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My son, do not go with them; keep your feet from their ways:
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For their feet are running after evil, and they are quick to take a man's life.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
Truly, to no purpose is the net stretched out before the eyes of the bird:
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
And they are secretly waiting for their blood and making ready destruction for themselves.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
Such is the fate of everyone who goes in search of profit; it takes away the life of its owners.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom is crying out in the street; her voice is loud in the open places;
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
Her words are sounding in the meeting-places, and in the doorways of the town:
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
How long, you simple ones, will foolish things be dear to you? and pride a delight to the haters of authority? how long will the foolish go on hating knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Be turned again by my sharp words: see, I will send the flow of my spirit on you, and make my words clear to you.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
Because your ears were shut to my voice; no one gave attention to my out-stretched hand;
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
You were not controlled by my guiding, and would have nothing to do with my sharp words:
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
So in the day of your trouble I will be laughing; I will make sport of your fear;
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
When your fear comes on you like a storm, and your trouble like a rushing wind; when pain and sorrow come on you.
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Then I will give no answer to their cries; searching for me early, they will not see me:
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
For they were haters of knowledge, and did not give their hearts to the fear of the Lord:
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
They had no desire for my teaching, and my words of protest were as nothing to them.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
So the fruit of their way will be their food, and with the designs of their hearts they will be made full.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
For the turning back of the simple from teaching will be the cause of their death, and the peace of the foolish will be their destruction.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
But whoever gives ear to me will take his rest safely, living in peace without fear of evil.
