Przysłów 8
1 Izali mądrość nie woła, i roztropność nie wydaje głosu swego?
You shall proclaim wisdom, that understanding may be obedient to you.
2 Na wierzchu wysokich miejsc, przy drodze i na rozstaniu dróg stoi.
For she is on lofty eminences, and stands in the midst of the ways.
3 U bram, kędy się chodzi do miasta, i w wejściu u drzwi woła, mówiąc:
For she sits by the gates of princes, and sings in the entrances, [saying],
4 Na was wołam, o mężowie! a głos mój obracam do synów ludzkich.
You, O men, I exhort; and utter my voice to the sons of men.
5 Zrozumijcie prostacy ostrożność, a głupi zrozumijcie sercem.
O you simple, understand subtlety, and you that are untaught, imbibe knowledge.
6 Słuchajcie; bo o wielkich rzeczach będę mówił, a otworzenie warg moich opowie szczerość.
Listen to me; for I will speak solemn [truths]; and will produce right [sayings] from my lips.
7 Zaisteć prawdę mówią usta moje, a niezbożność obrzydliwością jest wargom moim.
For my throat shall meditate truth; and false lips are an abomination before me.
8 Sprawiedliwe są wszystkie słowa ust moich; nie masz w nich nic nieprawego ani przewrotnego.
All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing in them wrong or perverse.
9 Wszystkie są prawe rozumnemu, a uprzejme tym, którzy znajdują umiejętność.
They are all evident to those that understand, and right to those that find knowledge.
10 Przyjmijcież ćwiczenie moje, a nie srebro, a umiejętność raczej, niż złoto wyborne.
Receive instruction, and not silver; and knowledge rather than tried gold.
11 Albowiem lepsza jest mądrość niż perły, także wszystkie pożądane rzeczy nie porównają z nią.
For wisdom is better than precious stones; and no valuable substance is of equal worth with it.
12 Ja mądrość mieszkam z roztropnością, i umiejętność ostrożności wynajduję.
I wisdom have lived [with] counsel and knowledge, and I have called upon understanding.
13 Bojaźń Pańska jest, mieć w nienawiści złe. Ja nienawidzę pychy, wysokomyślności, i drogi złej, i ust przewrotnych.
The fear of the Lord hates unrighteousness, and insolence, and pride, and the ways of wicked men; and I hate the perverse ways of bad men.
14 Przy mnie jest rada, i prawdziwa mądrość; jam jest roztropność, a moc jest moja.
Counsel and safety are mine; prudence is mine, and strength is mine.
15 Przez mię królowie królują, i książęta stanowią sprawiedliwość.
By me kings reign, and princes decree justice.
16 Przez mię książęta panują, i wielmożnymi są wszyscy sędziowie ziemi.
By me nobles become great, and monarchs by me rule over the earth.
17 Ja miłuję tych, którzy mię miłują; a którzy mię szukają rano, znajdują mię.
I love those that love me; and they that seek me shall find [me].
18 Bogactwo i sława przy mnie jest; majętność trwała i sprawiedliwość.
Wealth and glory belong to me; yes, abundant possessions and righteousness.
19 Lepszy jest owoc mój, niż złoto, i niż najkosztowniejsze złoto, a dochody moje lepsze, niż srebro wyborne.
[It is] better to have my fruit than [to have] gold and precious stones; and my produce is better than choice silver.
20 Prowadzę ścieszką sprawiedliwości, pośrodkiem ścieżek sądu,
I walk in ways of righteousness, and [am] conversant with the paths of judgment;
21 Abym tym, którzy mię miłują, dała w dziedzictwo majętność wieczną, i skarby ich napełniła.
that I may divide substance to them that love me, and may fill their treasures with good things. If I declare to you the things that daily happen, I will remember [also] to recount the things of old.
22 Pan mię miał przy początku drogi swej, przed sprawami swemi, przed wszystkiemi czasy.
The Lord made me the beginning of his ways for his works.
23 Przed wieki jestem zrządzona, przed początkiem; pierwej niż była ziemia;
He established me before time [was] in the beginning, before he made the earth:
24 Gdy jeszcze nie było przepaści, spłodzonam jest, gdy jeszcze nie było źródeł opływających wodami.
even before he made the depths; before the fountains of water came forth:
25 Pierwej niż góry założone były, niż były pagórki, spłodzonam jest.
before the mountains were settled, and before all hills, he begets me.
26 Jeszcze był nie uczynił ziemi, i równin, ani początku prochu okręgu ziemskiego.
The Lord made countries and uninhabited [tracks], and the highest inhabited parts of the world.
27 Gdy gotował niebiosa, tamem była; gdy rozmierzał okrągłość nad przepaściami;
When he prepared the heaven, I was present with him; and when he prepared his throne upon the winds:
28 Gdy utwierdzał obłoki w górze, i umacniał źródła przepaści;
and when he strengthened the clouds above; and when he secured the fountains of the earth:
29 Gdy zakładał morzu granice jego, i wodom, aby nie przestępowały rozkazania jego; gdy rozmierzał grunty ziemi:
decree. and when he strengthened the foundations of the earth:
30 Tedym była u niego jako wychowaniec, i byłam uciechą jego na każdy dzień, grając przed nim na każdy czas.
I was by him, suiting [myself to him], I was that wherein he took delight; and daily I rejoiced in his presence continually.
31 Gram na okręgu ziemi jego, a rozkoszy moje, mieszkać z synami ludzkimi.
For he rejoiced when he had completed the world, and rejoiced among the children of men.
32 Słuchajcież mię tedy teraz, synowie! albowiem błogosławieni, którzy strzegą dróg moich.
Now then, [my] son, hear me: blessed is the man who shall listen to me, and the mortal who shall keep my ways;
33 Słuchajcie ćwiczenia, nabądźcie rozumu, a nie cofajcie się.
[Hear wisdom and be wise, and be not strangers to it. ]
34 Błogosławiony człowiek, który mię słucha, czując u wrót moich na każdy dzień, a strzegąc podwoi drzwi moich.
watching daily at my doors, waiting at the posts of my entrances.
35 Bo kto mię znajduje, znajduje żywot, a otrzymuje łaskę od Pana.
For my outgoings are the outgoings of life, and [in them] is prepared favor from the Lord.
36 Ale kto grzeszy przeciwko mnie, krzywdę czyni duszy swojej; wszyscy, którzy mię nienawidzą, miłują śmierć.
But they that sin against me act wickedly against their own souls: and they that hate me love death.
