Przysłów 6
1 Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
My son, if you have become collateral for your neighbor, if you have struck your hands in pledge for a stranger,
2 Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
you are trapped by the words of your mouth; you are ensnared with the words of your mouth.
3 Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
Do this now, my son, and deliver yourself, since you have come into the hand of your neighbor. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbor.
4 Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.
5 Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;
7 Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
which having no chief, overseer, or ruler,
8 Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.
9 Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?
10 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep—
11 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.
12 Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth,
13 Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers,
14 Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.
15 Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.
16 Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
There are six things which the LORD hates; yes, seven which are an abomination to him:
17 Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
arrogant eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
18 Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,
19 Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.
20 Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
My son, keep your father’s commandment, and don’t forsake your mother’s teaching.
21 Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.
22 Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.
23 (Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
For the commandment is a lamp, and the Torah is light. Reproofs of instruction are the way of life,
24 Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
to keep you from the immoral woman, from the flattery of the wayward wife’s tongue.
25 Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
Don’t lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.
26 Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.
27 Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burned?
28 Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?
29 Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
So is he who goes in to his neighbor’s wife. Whoever touches her will not be unpunished.
30 Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
Men don’t despise a thief if he steals to satisfy himself when he is hungry,
31 Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
but if he is found, he shall restore seven times. He shall give all the wealth of his house.
32 Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.
33 Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
He will get wounds and dishonor. His reproach will not be wiped away.
34 Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
For jealousy arouses the fury of the husband. He won’t spare in the day of vengeance.
35 Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
He won’t regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.
