Przysłów 6
1 Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
My son, if you have taken a pledge on behalf of your friend, then you have bound your hand to an outsider,
2 Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
then you are ensnared by the words of your own mouth, and taken captive by your own words.
3 Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
Therefore, my son, do what I say, and free yourself, for you have fallen into the hand of your neighbor. Run, hurry, awaken your friend.
4 Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
Do not grant sleep to your eyes, nor let your eyelids slumber.
5 Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
Rescue yourself like a gazelle from the hand, and like a bird from the hand of the fowler.
6 Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
Go to the ant, you lazy one, and consider her ways, and so learn wisdom.
7 Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
For though she has no ruler, nor instructor, nor leader,
8 Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
she provides meals for herself in the summer, and she gathers at the harvest what she may eat.
9 Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
How long will you slumber, you lazy one? When will you rise up from your sleep?
10 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
You will sleep a little, you will slumber a little, you will fold your hands a little to sleep,
11 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
and then destitution will meet with you, like a traveler, and poverty, like an armed man. Yet truly, if you would be diligent, then your harvest will arrive like a fountain, and destitution will flee far from you.
12 Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
An apostate man, a harmful man, walks with a perverse mouth;
13 Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
he winks with the eyes, touches with the foot, speaks with the finger.
14 Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
With a depraved heart he devises evil, and at all times he sows conflict.
15 Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
To this one, his perdition will arrive promptly, and he shall be crushed suddenly: he will no longer have any remedy.
16 Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
Six things there are that the Lord hates, and the seventh, his soul detests:
17 Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
18 Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
a heart that devises the most wicked thoughts, feet running swiftly unto evil,
19 Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
a deceitful witness bringing forth lies, and he who sows discord among brothers.
20 Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
My son, preserve the precepts of your father, and do not dismiss the law of your mother.
21 Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
Bind them to your heart unceasingly, and encircle them around your throat.
22 Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
When you walk, let them keep step with you. When you sleep, let them guard you. And when you keep watch, speak with them.
23 (Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
For commandment is a lamp, and law is a light, and the reproofs of discipline are the way of life.
24 Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
So may they guard you from an evil woman, and from the flattering tongue of the outsider.
25 Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
Let not your heart desire her beauty; do not be captivated by her winks.
26 Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
For the price of a prostitute is only one loaf. Yet the woman seizes the precious soul of a man.
27 Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
Would a man be able to conceal fire in his bosom, so that his garments would not burn?
28 Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
Or could he walk over burning coals, so that his feet would not be burned?
29 Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
So also, he who enters to the wife of his neighbor shall not be clean when he touches her.
30 Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
Not so great is the fault when someone has stolen. For he steals so as to satisfy a hungry soul.
31 Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
Also, if he is apprehended, he shall repay sevenfold and hand over all the substance of his house.
32 Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
But whoever is an adulterer, because of the emptiness of his heart, will destroy his own soul.
33 Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
He gathers shame and dishonor to himself, and his disgrace will not be wiped away.
34 Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
For the jealousy and fury of the husband will not spare him on the day of vindication,
35 Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
nor will he agree to the pleadings of anyone, nor will he accept, as repayment, a multitude of gifts.
