Przysłów 30
1 Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.
Palabras de Agur, hijo de Jaqué, de Masá. Palabras que este varón dijo a Itiel, a Itiel y a Ucal:
2 Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.
Soy más torpe que hombre alguno, no tengo la inteligencia de otros.
3 I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.
No he aprendido la sabiduría, y no conozco la ciencia del Santo.
4 Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?
¿Quién jamás subió al cielo y descendió? ¿Quién encerró los vientos en sus puños? ¿Quién envolvió las aguas en un manto? ¿Quién dio estabilidad a todos los confines de la tierra? ¿Cuál es su nombre, y qué nombre tiene su hijo? ¿Lo sabes acaso?
5 Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.
Toda palabra de Dios es acrisolada, es escudo de los que buscan en Él su amparo.
6 Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.
No añadas nada a sus palabras; no sea que Él te reprenda y seas hallado falsario.
7 Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.
Dos cosas te pido, no me las niegues antes que muera:
8 Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;
Aparta de mí la vanidad y la mentira, y no me des ni pobreza ni riquezas; dame solamente el pan que necesito,
9 Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.
no sea que harto yo reniegue (de Ti) y diga: “¿Quién es Yahvé?” o que, empobrecido, me ponga a robar y blasfemar del nombre de mi Dios.
10 Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.
No difames al siervo ante su señor, no sea que te maldiga, y tú tengas que pagarlo.
11 Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.
Ralea hay que maldice a su padre, y no bendice a su madre.
12 Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.
Hay gente que se tiene por limpia, sin lavarse de sus inmundicias.
13 Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.
Otros hay que miran con ojos altivos, con párpados levantados en alto.
14 Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.
Y hay también hombres cuyos dientes son espadas, y sus muelas cuchillos, para devorar a los pobres de la tierra y a los desvalidos de entre los hombres.
15 Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.
La sanguijuela tiene dos hijas: “¡Dame, dame!” Tres cosas hay insaciables, y también una cuarta, que jamás dicen: “¡Basta!”:
16 Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)
el scheol, el seno estéril, la tierra que nunca se harta de agua, y el fuego que jamás dice: “¡Basta!” (Sheol h7585)
17 Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.
Ojos que escarnecen al padre, y no miran con respeto a la madre; sáquenlos los cuervos del torrente y los aguiluchos los coman.
18 Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:
Tres cosas hay demasiado maravillosas para mí, y una cuarta que no entiendo:
19 Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.
el rastro del águila en el aire, el rastro de la culebra sobre la peña, el rastro de la nave en medio del mar, y el rastro del hombre en la doncella.
20 Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.
Tal es también el proceder de la mujer adúltera; come, se limpia la boca, y dice: “No he hecho cosa mala.”
21 Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:
Bajo tres cosas tiembla la tierra, y también bajo una cuarta que no puede soportar:
22 Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;
bajo un siervo que llega a reinar, bajo un necio que tiene mucha comida,
23 Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.
bajo una aborrecida que halla marido, y bajo la esclava que hereda a su señora.
24 Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:
Hay sobre la tierra cuatro animales pequeños que son más sabios que los sabios:
25 Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;
las hormigas, pueblo sin fuerza, que al tiempo de la mies se prepara su provisión;
26 Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;
el tejón, animal endeble, que entre las peñas coloca su madriguera;
27 Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;
las langostas, que sin tener rey salen todas bien ordenadas;
28 Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.
el lagarto que puedes asir con la mano, y, sin embargo, se aloja en los palacios de los reyes.
29 Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:
Tres seres hay de paso gallardo, y también un cuarto que anda con gallardía:
30 Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:
el león, el más valiente de los animales, que no retrocede ante nadie;
31 Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.
el (gallo) que anda erguido, el macho cabrío, y el rey al frente de su ejército.
32 Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.
Si te has engreído neciamente, o si pensaste hacer mal; mano a la boca.
33 Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.
Comprimiendo la leche se hace la manteca; comprimiendo la nariz, sale sangre; y comprimiendo la ira, se producen contiendas.
