Przysłów 30
1 Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.
Verba Congregantis filii Vomentis. Visio, quam locutus est vir, cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:
2 Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.
Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.
3 I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.
Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.
4 Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?
Quis ascendit in cælum atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terræ? quod nomen est eius, et quod nomen filii eius, si nosti?
5 Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.
Omnis sermo Dei ignitus, clypeus est sperantibus in se:
6 Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.
ne addas quidquam verbis illius, et arguaris inveniarisque mendax.
7 Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.
Duo rogavi te, ne deneges mihi antequam moriar.
8 Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;
Vanitatem, et verba mendacia longe fac a me. Mendicitatem, et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria:
9 Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.
ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus furer, et periurem nomen Dei mei.
10 Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.
Ne accuses servum ad dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.
11 Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.
Generatio, quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit.
12 Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.
Generatio, quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis.
13 Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.
Generatio, cuius excelsi sunt oculi, et palpebræ eius in alta surrectæ.
14 Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.
Generatio, quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.
15 Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.
Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes: Affer, Affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum, quod numquam dicit: Sufficit.
16 Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)
Infernus, et os vulvæ, et terra, quæ non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)
17 Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.
Oculum, qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ.
18 Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:
Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:
19 Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.
Viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.
20 Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.
Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.
21 Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:
Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:
22 Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;
Per servum cum regnaverit: per stultum cum saturatus fuerit cibo:
23 Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.
per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit assumpta: et per ancillam cum fuerit heres dominæ suæ.
24 Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:
Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus.
25 Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;
Formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi:
26 Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;
lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum:
27 Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;
regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas:
28 Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.
stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.
29 Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:
Tria sunt, quæ bene gradiuntur, et quartum, quod incedit feliciter:
30 Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:
Leo fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum:
31 Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.
gallus succinctus lumbos: et aries: nec est rex, qui resistat ei.
32 Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.
Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime: si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.
33 Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.
Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac, exprimit butyrum: et qui vehementer emungit, elicit sanguinem: et qui provocat iras, producit discordias.
