Przysłów 30
1 Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.
The words of Agur the son of Yakeh, even the prophecy: the man said unto Ithiel, even unto Ithiel and Ukkal,
2 Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.
“Surely I am more brutish than any man, and have not the understanding of a common man.
3 I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.
Nor have I learned wisdom, so that I should have knowledge of the Holy One.
4 Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?
Who was it that ascended into heaven, and came down again? who gathered the wind in his fists? who bound the waters in a garment? who set up all the ends of the earth? what is his name, and what is his son's name, if thou knowest it?”
5 Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.
Every saying of God is purified: he is a shield unto those that put their trust in him.
6 Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.
Do not add aught unto his words: lest he reprove thee, and thou be found a liar.
7 Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.
Two things do I request of thee: deny them not to me before I die.
8 Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;
Vanity and lying words do thou remove far from me: neither poverty nor riches give thou unto me; let me eat the bread appointed unto me:
9 Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.
Lest I become over-full, and deny thee, and say, Who is the Lord? or lest I become poor, and steal, and trespass against the name of my God.
10 Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.
Do not calumniate a servant unto his master: lest he curse thee, and thou incur guilt.
11 Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.
There is a generation that curseth its father, and doth not bless its mother.
12 Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.
There is a generation that is pure in its own eyes, and yet is not washed [clean] of its filthiness.
13 Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.
There is a generation—O how lofty are its eyes! and its eyelids are so lifted up.
14 Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.
There is a generation, whose teeth are as swords, and whose string teeth are as knives, to devour the poor from off the earth, and the needy from among men.
15 Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.
Insatiability hath two daughters, [crying, ] Give, give. There are three things that are never satisfied, yea, four things which never say, Enough:
16 Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)
The nether world; and a barren womb; the earth which is not satisfied with water; and the fire which never saith, Enough. (Sheol h7585)
17 Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.
The eye that mocketh at his father, and despiseth to obey his mother, this shall the ravens of the valley pick out; and the young eagles shall eat it.
18 Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:
Three things there are which are too wonderful for me; and four, which I know not:
19 Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.
The way of the eagle in the air; the way of a serpent upon a rock; the way of a ship in the heart of the sea; and the way of a man with a young woman.
20 Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.
Such is the way of an adulterous woman: she eateth, and wipeth her mouth, and saith, I have done no wrong.
21 Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:
Under three things the earth trembleth, and under four which she cannot bear:
22 Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;
Under a servant when he becometh king, and a worthless fool when he hath eaten enough bread;
23 Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.
Under an odious woman when she is married, and a bond-woman when she dispossesseth her mistress.
24 Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:
There are four which are the little ones of the earth, and they are nevertheless exceedingly wise:
25 Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;
The ants are a people not strong, therefore do they prepare in the summer their food;
26 Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;
The conies are but a feeble people, therefore do they place on the rocks their houses;
27 Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;
The locusts have no king, and yet they go forth in troops altogether;
28 Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.
The spider thou canst catch with [thy] hands, and yet she is in the palaces of a king.
29 Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:
Three there are that have a stately step, and four, that are stately in going:
30 Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:
The lion, the mightiest among beasts, who turneth not round from before any one;
31 Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.
The light-legged greyhound, and the he-goat; and a king, against whom there is no rising up.
32 Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.
If thou hast become degraded by lifting up thyself, or if thou hast devised evil, put thy hand to thy mouth:
33 Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.
For the pressure of milk bringeth forth butter, and the pressure of the nose bringeth forth blood: so the pressure of wrath bringeth forth strife.
