Przysłów 30
1 Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.
The words of Gatherer the son of Vomiter. The vision which the man spoke with whom God is, and who being strengthened by God, abiding with him, said:
2 Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.
I am the most foolish of men, and the wisdom of men is not with me.
3 I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.
I have not learned wisdom, and have not known the science of saints.
4 Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?
Who hath ascended up into heaven, and descended? who hath held the wind in his hands? who hath bound up the waters together as in a garment? who hath raised up all the borders of the earth? what is his name, and what is the name of his son, if thou knowest?
5 Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.
Every word of God is fire tried: he is a buckler to them that hope in him.
6 Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.
Add not any thing to his words, lest thou be reproved, and found a liar:
7 Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.
Two things I have asked of thee, deny them not to me before I die.
8 Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;
Remove far from me vanity, and lying words. Give me neither beggary, nor riches: give me only the necessaries of life:
9 Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.
Lest perhaps being filled, I should be tempted to deny, and say: Who is the Lord? or being compelled by poverty, I should steal, and forswear the name of my God.
10 Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.
Accuse not a servant to his master, lest he curse thee, and thou fall.
11 Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.
There is a generation that curseth their father, and doth not bless their mother.
12 Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.
A generation that are pure in their own eyes, and yet are not washed from their filthiness.
13 Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.
A generation, whose eyes are lofty, and their eyelids lifted up on high.
14 Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.
A generation, that for teeth hath swords, and grindeth with their jaw teeth, to devour the needy from off the earth, and the poor from among men.
15 Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.
The horseleech hath two daughters that say: Bring, bring. There are three things that never are satisfied, and the fourth never saith: It is enough.
16 Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)
Hell, and the mouth of the womb, and the earth which is not satisfied with water: and the fire never saith: It is enough. (Sheol h7585)
17 Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.
The eye that mocketh at his father, and that despiseth the labour of his mother in bearing him, let the ravens of the brooks pick it out, and the young eagles eat it.
18 Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:
Three things are hard to me, and the fourth I am utterly ignorant of.
19 Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.
The way of an eagle in the air, the way of a serpent upon a rock, the way of a ship in the midst of the sea, and the way of a man in youth.
20 Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.
Such is also the way of an adulterous woman, who eateth, and wipeth her mouth, and saith: I have done no evil.
21 Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:
By three things the earth is disturbed, and the fourth it cannot bear:
22 Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;
By a slave when he reigneth: by a fool when he is filled with meat:
23 Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.
By an odious woman when she is married: and by a bondwoman when she is heir to her mistress.
24 Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:
There are four very little things of the earth, and they are wiser than the wise:
25 Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;
The ants, a feeble people, which provide themselves food in the harvest:
26 Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;
The rabbit, a weak people, which maketh its bed in the rock:
27 Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;
The locust hath no king, yet they all go out by their bands.
28 Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.
The stellio supporteth itself on hands, and dwelleth in kings’ houses.
29 Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:
There are three things, which go well, and the fourth that walketh happily:
30 Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:
A lion, the strongest of beasts, who hath no fear of any thing he meeteth:
31 Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.
A cock girded about the loins: and a ram: and a king, whom none can resist.
32 Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.
There is that hath appeared a fool after he was lifted up on high: for if he had understood, he would have laid his hand upon his mouth.
33 Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.
And he that strongly squeezeth the papa to bring out milk, straineth out butter: and he that violently bloweth his nose, bringeth out blood: and he that provoketh wrath bringeth forth strife.
