Przysłów 30
1 Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.
These things says the man to them that trust in God; and I cease.
2 Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.
For I am the most simple of all men, and there is not in me the wisdom of men.
3 I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.
God has taught me wisdom, and I know the knowledge of the holy.
4 Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?
Who has gone up to heaven, and come down? who has gathered the winds in his bosom? who has wrapped up the waters in a garment? who has dominion of all the ends of the earth? what is his name? or what is the name of his children?
5 Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.
For all the words of God are tried in the fire, and he defends those that reverence him.
6 Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.
Add not unto his words, lest he reprove thee, and thou be made a liar.
7 Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.
Two things I ask of thee; take not favour from me before I die.
8 Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;
Remove far from me vanity and falsehood: and give me not wealth [or] poverty; but appoint me what is needful and sufficient:
9 Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.
lest I be filled and become false, and say, Who sees me? or be poor and steal, and swear [vainly] by the name of God.
10 Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.
Deliver not a servant into the hands of his master, lest he curse thee, and thou be utterly destroyed.
11 Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.
A wicked generation curse their father, and do not bless their mother.
12 Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.
A wicked generation judge themselves to be just, but do not cleanse their way.
13 Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.
A wicked generation have lofty eyes, and exalt themselves with their eyelids.
14 Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.
A wicked generation have swords [for] teeth and jaw-teeth [as] knives, so as to destroy and devour the lowly from the earth, and the poor of them from among men.
15 Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.
The horse-leech had three dearly-beloved daughters: and these three did not satisfy her; and the fourth was not contented so as to say, Enough.
16 Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)
The grave, and the love of a woman, and the earth not filled with water; water also and fire will not say, It is enough. (Sheol h7585)
17 Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.
The eye that laughs to scorn a father, and dishonours the old age of a mother, let the ravens of the valleys pick it out, and let the young eagles devour it.
18 Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:
Moreover there are three things impossible for me to comprehend, and the fourth I know not:
19 Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.
the track of a flying eagle; and the ways of a serpent on a rock; and the paths of a ship passing through the sea; and the ways of a man in youth.
20 Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.
Such is the way of an adulterous woman, who having washed herself from what she has done, says she has done nothing amiss.
21 Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:
By three thing the earth is troubled, and the fourth it cannot bear:
22 Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;
if a servant reign; or a fool be filled with food;
23 Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.
or if a maid-servant should cast out her own mistress; and if a hateful woman should marry a good man.
24 Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:
And [there are] four very little things upon the earth, but these are wiser than the wise:
25 Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;
the ants which are weak, and [yet] prepare [their] food in summer;
26 Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;
the rabbits also [are] a feeble race, who make their houses in the rocks.
27 Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;
The locusts have no king, and [yet] march orderly at one command.
28 Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.
And the eft, which supports itself by [its] hands, and is easily taken, dwells in the fortresses of kings.
29 Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:
And there are three things which go well, and a fourth which passes along finely.
30 Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:
A lion's whelp, stronger than [all other] beasts, which turns not away, nor fears [any] beast;
31 Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.
and a cock walking in boldly among the hens, and the goat leading the herd; and a king publicly speaking before a nation.
32 Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.
If thou abandon thyself to mirth, and stretch forth thine hand in a quarrel, thou shalt be disgraced.
33 Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.
Milk out milk, and there shall be butter, and if thou wing [one's] nostrils there shall come out blood: so if thou extort words, there will come forth quarrels and strifes.
