Przysłów 3
1 Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
My son! Do not forget my law, And let your heart keep my commands,
2 Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
For [the] length of [your] days and years, Life and peace they add to you.
3 Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
Do not let kindness and truth forsake you, Bind them on your neck, Write them on the tablet of your heart,
4 Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
And find grace and good understanding In the eyes of God and man.
5 Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
Trust to YHWH with all your heart, And do not lean to your own understanding.
6 We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
In all your ways know Him, And He makes your paths straight.
7 Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
Do not be wise in your own eyes, Fear YHWH, and turn aside from evil.
8 To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
It is healing to your navel, And moistening to your bones.
9 Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
Honor YHWH from your substance, And from the beginning of all your increase;
10 A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
And your barns are filled [with] plenty, And your presses break forth [with] new wine.
11 Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
Discipline of YHWH, my son, do not despise, And do not be distressed with His reproof,
12 Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
For whom YHWH loves He reproves, Even as a father the son He is pleased with.
13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
O the blessedness of a man [who] has found wisdom, And of a man [who] brings forth understanding.
14 Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
For better [is] her merchandise Than the merchandise of silver, And than gold—her increase.
15 Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
She [is] precious above rubies, And all your pleasures are not comparable to her.
16 Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
Length of days [is] in her right hand, In her left [are] wealth and honor.
17 Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
Her ways [are] ways of pleasantness, And all her paths [are] peace.
18 Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
She [is] a tree of life to those laying hold on her, And whoever is retaining her [is] blessed.
19 Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
YHWH founded the earth by wisdom, He prepared the heavens by understanding.
20 Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
By His knowledge depths have been broken, And clouds drop dew.
21 Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
My son! Do not let them turn from your eyes, Keep wisdom and thoughtfulness,
22 I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
And they are life to your soul, and grace to your neck.
23 Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
Then you go your way confidently, And your foot does not stumble.
24 Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
If you lie down, you are not afraid, Indeed, you have lain down, And your sleep has been sweet.
25 Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
Do not be afraid of sudden fear, And of the desolation of the wicked when it comes.
26 Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
For YHWH is at your side, And He has kept your foot from capture.
27 Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
Do not withhold good from its owners, When your hand [is] toward God to do [it].
28 Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
Do not say to your friend, “Go, and return, and tomorrow I give,” When substance [is] with you.
29 Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
Do not devise evil against your neighbor, And he sitting confidently with you.
30 Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
Do not strive with a man without cause, If he has not done you evil.
31 Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
Do not be envious of a man of violence, Nor fix on any of his ways.
32 Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
For the perverted [is] an abomination to YHWH, And His secret counsel [is] with the upright.
33 Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
The curse of YHWH [is] in the house of the wicked. And He blesses the habitation of the righteous.
34 Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
If He scorns the scorners, Yet He gives grace to the humble.
35 Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
The wise inherit glory, And fools are bearing away shame!
