Przysłów 3
1 Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
My son, do not forget my teaching, but let your heart keep my commandments;
2 Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
for they will add length to your days, years and peace to your life.
3 Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
Never let loving devotion or faithfulness leave you; bind them around your neck, write them on the tablet of your heart.
4 Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
Then you will find favor and high regard in the sight of God and man.
5 Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
Trust in the LORD with all your heart, and lean not on your own understanding;
6 We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
in all your ways acknowledge Him, and He will make your paths straight.
7 Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
Be not wise in your own eyes; fear the LORD and turn away from evil.
8 To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
This will bring healing to your body and refreshment to your bones.
9 Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
Honor the LORD with your wealth and with the firstfruits of all your harvest;
10 A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
then your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
11 Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
My son, do not reject the discipline of the LORD, and do not loathe His rebuke;
12 Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
for the LORD disciplines the one He loves, as does a father the son in whom he delights.
13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
Blessed is the man who finds wisdom, the man who acquires understanding,
14 Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
for she is more profitable than silver, and her gain is better than fine gold.
15 Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
She is more precious than rubies; nothing you desire compares with her.
16 Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
Long life is in her right hand; in her left hand are riches and honor.
17 Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
All her ways are pleasant, and all her paths are peaceful.
18 Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
She is a tree of life to those who embrace her, and those who lay hold of her are blessed.
19 Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
The LORD founded the earth by wisdom and established the heavens by understanding.
20 Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
By His knowledge the watery depths were broken open, and the clouds dripped with dew.
21 Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
My son, do not lose sight of this: Preserve sound judgment and discernment.
22 I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
They will be life to your soul and adornment to your neck.
23 Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
Then you will go on your way in safety, and your foot will not stumble.
24 Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
When you lie down, you will not be afraid; when you rest, your sleep will be sweet.
25 Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
Do not fear sudden danger or the ruin that overtakes the wicked,
26 Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
for the LORD will be your confidence and will keep your foot from the snare.
27 Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
Do not withhold good from the deserving when it is within your power to act.
28 Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
Do not tell your neighbor, “Come back tomorrow and I will provide”— when you already have the means.
29 Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
Do not devise evil against your neighbor, for he trustfully dwells beside you.
30 Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
Do not accuse a man without cause, when he has done you no harm.
31 Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
Do not envy a violent man or choose any of his ways;
32 Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
for the LORD detests the perverse, but He is a friend to the upright.
33 Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
The curse of the LORD is on the house of the wicked, but He blesses the home of the righteous.
34 Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
He mocks the mockers, but gives grace to the humble.
35 Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
The wise will inherit honor, but fools are held up to shame.
