Przysłów 3
1 Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
My son, do not forget my teaching, but let your heart keep my commandments,
2 Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
for they will add to you length of days, years of life, and peace.
3 Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
Do not let kindness and truth forsake you. Bind them around your neck. Write them on the tablet of your heart.
4 Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
So you will find favor, and good understanding in the sight of God and man.
5 Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
Trust in the LORD with all your heart, and do not lean on your own understanding.
6 We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
In all your ways acknowledge him, and he will make your paths straight.
7 Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
Do not be wise in your own eyes. Fear the LORD, and depart from evil.
8 To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
It will be health to your body, and nourishment to your bones.
9 Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
Honor the LORD with your substance, with the first fruits of all your increase;
10 A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
so your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
11 Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
My son, do not despise the LORD’s discipline, neither be weary of his correction;
12 Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
for whom the LORD loves, he corrects, even as a father reproves the son in whom he delights.
13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
Happy is the man who finds wisdom, the man who gets understanding.
14 Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
For her good profit is better than getting silver, and her return is better than fine gold.
15 Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
She is more precious than rubies. None of the things you can desire are to be compared to her.
16 Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
Length of days is in her right hand. In her left hand are riches and honor.
17 Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
Her ways are ways of pleasantness. All her paths are peace.
18 Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
She is a tree of life to those who lay hold of her. Happy is everyone who retains her.
19 Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
By wisdom the LORD founded the earth. By understanding, he established the heavens.
20 Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
By his knowledge, the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
21 Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
My son, let them not depart from your eyes. Keep sound wisdom and discretion,
22 I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
so they will be life to your soul, and grace for your neck.
23 Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
Then you shall walk in your way securely. Your foot will not stumble.
24 Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
When you lie down, you will not be afraid. Yes, you will lie down, and your sleep will be sweet.
25 Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
Do not be afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it comes;
26 Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
for the LORD will be your confidence, and will keep your foot from being taken.
27 Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
Do not withhold good from those to whom it is due, when it is in the power of your hand to do it.
28 Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
Do not say to your neighbor, “Go, and come again; tomorrow I will give it to you,” when you have it by you.
29 Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
Do not devise evil against your neighbor, since he dwells securely by you.
30 Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
Do not strive with a man without cause, if he has done you no harm.
31 Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
Do not envy the man of violence. Choose none of his ways.
32 Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
For the perverse is an abomination to the LORD, but his friendship is with the upright.
33 Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
The LORD’s curse is in the house of the wicked, but he blesses the habitation of the righteous.
34 Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
Surely he mocks the mockers, but he gives grace to the humble.
35 Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
The wise will inherit glory, but shame will be the promotion of fools.
