Przysłów 27
1 Nie chlub się ze dnia jutrzejszego; bo nie wiesz, coć przyniesie dzień dzisiejszy.
Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
2 Niechaj cię kto inny chwali, a nie usta twoje; obcy, a nie wargi twoje.
Let someone else praise you and not your own mouth; a stranger and not your own lips.
3 Ciężkić jest kamień, i piasek ważny; ale gniew głupiego cięższy, niż to oboje.
Consider the heaviness of a stone and the weight of sand— the provocation of a fool is heavier than both.
4 Okrutnyć jest gniew, i nagła popędliwość; ale przed zazdrością któż się ostoi?
There is the cruelty of rage and the flood of anger, but who is able to stand before jealousy?
5 Lepsza jest przymówka jawna, niżeli miłość skryta.
Better is an open rebuke than hidden love.
6 Lepsze są rany od przyjaciela, niż łagodne całowanie człowieka nienawidzącego.
Faithful are the wounds caused by a friend, but an enemy may kiss you profusely.
7 Dusza nasycona i plastr miodu podepcze; ale głodnej duszy i gorzkość wszelaka słodka.
A person who has eaten to the full rejects even a honeycomb, but to the hungry person, every bitter thing is sweet.
8 Jako ptak odlatuje od gniazda swojego: tak człowiek odchodzi od miejsca swego.
Like a bird that wanders from its nest is a man who strays from where he lives.
9 Jako maść i kadzenie uwesela serce: tak słodkość przyjaciela uwesela więcej, niż własna rada.
Perfume and incense make the heart rejoice, but the sweetness of a friend comes from his sincere counsel.
10 Przyjaciela twego, i przyjaciela ojca twego nie opuszczaj, a do domu brata twego nie wchodź w dzień utrapienia twego; bo lepszy sąsiad bliski, niż brat daleki.
Do not forsake your friend and your friend's father, and do not go to your brother's house on the day of your calamity. Better is a neighbor who is nearby than a brother who is far away.
11 Bądź mądrym, synu mój! a uweselaj serce moje, abym miał co odpowiedzieć temu, któryby mi urągał.
Be wise, my son, and make my heart rejoice; then I will give back an answer to the one who mocks me.
12 Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.
A prudent man sees trouble and hides himself, but the naive people go on and suffer because of it.
13 Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
Take a garment of one who has put up security for a stranger, and hold it in pledge when he puts up security for an immoral woman.
14 Temu, który przyjacielowi swemu wielkim głosem rano wstawając błogosławi, poczytane to będzie za przeklęstwo.
Whoever gives his neighbor a blessing with a loud voice early in the morning, that blessing will be considered to be a curse!
15 Kapanie ustawiczne w dzień gwałtownego deszczu, i żona swarliwa są sobie podobni;
A quarreling wife is like the constant dripping on a rainy day;
16 Kto ją kryje, kryje wiatr, a wonią wyda; jako olejek wonny w prawej ręce jego.
restraining her is like restraining the wind, or trying to catch oil in your right hand.
17 Żelazo żelazem bywa naostrzone; tak mąż zaostrza oblicze przyjaciela swego.
Iron sharpens iron; in the same way, a man sharpens his friend.
18 Kto strzeże drzewa figowego, pożywa owocu jego; także kto strzeże pana swego, uczczony będzie.
The one who tends a fig tree will eat its fruit, and the one who protects his master will be honored.
19 Jako się w wodzie twarz przeciwko twarzy ukazuje: tak serce człowiecze przeciw człowiekowi.
Just as water reflects a person's face, so a person's heart reflects the person.
20 Piekło i zatracenie nie mogą być nasycone; także i oczy ludzkie nasycić się nie mogą. (Sheol h7585)
Just as Sheol and Abaddon are never satisfied, so a man's eyes are never satisfied. (Sheol h7585)
21 Tygiel srebra a piec złota doświadcza, a człowieka wieść sławy jego.
A crucible is for silver and a furnace is for gold; and a person is tested when he is praised.
22 Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.
Even if you crush a fool with the pestle—along with the grain— yet his foolishness will not leave him.
23 Doglądaj pilnie dobytku twego, a miej pieczę o trzodach twoich.
Be sure you know the condition of your flocks and be concerned about your herds,
24 Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.
for wealth is not forever. Does a crown endure for all generations?
25 Gdy wzrasta trawa, a ukazują się zioła, tedy z gór siano zbierają.
You should know when the hay is gone and the new growth appears, and the time when the grass from the hills is gathered in.
26 Owce będą na szaty twoje, a nagrodą polną kozły.
Those lambs will provide your clothing and the goats will provide the price of the field.
27 Nadto dostatek mleka koziego na pokarm twój, na pokarm domu twego, i na pożywienie dziewek twoich.
There will be goats' milk for your food—the food for your household— and nourishment for your servant girls.
