Przysłów 27
1 Nie chlub się ze dnia jutrzejszego; bo nie wiesz, coć przyniesie dzień dzisiejszy.
Do not boast about tomorrow, for you do not know what the future day may bring.
2 Niechaj cię kto inny chwali, a nie usta twoje; obcy, a nie wargi twoje.
Let another praise you, and not your own mouth: an outsider, and not your own lips.
3 Ciężkić jest kamień, i piasek ważny; ale gniew głupiego cięższy, niż to oboje.
A stone is weighty, and sand is burdensome; but the wrath of the foolish is heavier than both.
4 Okrutnyć jest gniew, i nagła popędliwość; ale przed zazdrością któż się ostoi?
Anger holds no mercy, nor does fury when it erupts. And who can bear the assault of one who has been provoked?
5 Lepsza jest przymówka jawna, niżeli miłość skryta.
An open rebuke is better than hidden love.
6 Lepsze są rany od przyjaciela, niż łagodne całowanie człowieka nienawidzącego.
The wounds of a loved one are better than the deceitful kisses of a hateful one.
7 Dusza nasycona i plastr miodu podepcze; ale głodnej duszy i gorzkość wszelaka słodka.
A sated soul will trample the honeycomb. And a hungry soul will accept even bitter in place of sweet.
8 Jako ptak odlatuje od gniazda swojego: tak człowiek odchodzi od miejsca swego.
Just like a bird migrating from her nest, so also is a man who abandons his place.
9 Jako maść i kadzenie uwesela serce: tak słodkość przyjaciela uwesela więcej, niż własna rada.
Ointment and various perfumes delight the heart. And the good advice of a friend is sweet to the soul.
10 Przyjaciela twego, i przyjaciela ojca twego nie opuszczaj, a do domu brata twego nie wchodź w dzień utrapienia twego; bo lepszy sąsiad bliski, niż brat daleki.
Do not dismiss your friend or your father’s friend. And do not enter your brother’s house in the day of your affliction. A close neighbor is better than a distant brother.
11 Bądź mądrym, synu mój! a uweselaj serce moje, abym miał co odpowiedzieć temu, któryby mi urągał.
My son, study wisdom, and rejoice my heart, so that you may be able to respond to the one who reproaches.
12 Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.
The discerning man, seeing evil, hides himself. The little ones, continuing on, sustain losses.
13 Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
Take away the garment of him who has vouched for an outsider. And take a pledge from him on behalf of foreigners.
14 Temu, który przyjacielowi swemu wielkim głosem rano wstawając błogosławi, poczytane to będzie za przeklęstwo.
Whoever blesses his neighbor with a grand voice, rising in the night, shall be like one who curses.
15 Kapanie ustawiczne w dzień gwałtownego deszczu, i żona swarliwa są sobie podobni;
A roof leaking on a cold day, and an argumentative woman, are comparable.
16 Kto ją kryje, kryje wiatr, a wonią wyda; jako olejek wonny w prawej ręce jego.
He who would restrain her, he is like one who would grasp the wind, or who would gather together oil with his right hand.
17 Żelazo żelazem bywa naostrzone; tak mąż zaostrza oblicze przyjaciela swego.
Iron sharpens iron, and a man sharpens the countenance of his friend.
18 Kto strzeże drzewa figowego, pożywa owocu jego; także kto strzeże pana swego, uczczony będzie.
Whoever maintains the fig tree shall eat its fruit. And whoever is the keeper of his master shall be glorified.
19 Jako się w wodzie twarz przeciwko twarzy ukazuje: tak serce człowiecze przeciw człowiekowi.
In the manner of faces looking into shining water, so are the hearts of men made manifest to the prudent.
20 Piekło i zatracenie nie mogą być nasycone; także i oczy ludzkie nasycić się nie mogą. (Sheol h7585)
Hell and perdition are never filled; similarly the eyes of men are insatiable. (Sheol h7585)
21 Tygiel srebra a piec złota doświadcza, a człowieka wieść sławy jego.
In the manner of silver being tested in the refinery, and gold in the furnace, so also is a man tested by the mouth of one who praises. The heart of the iniquitous inquires after evils, but the heart of the righteous inquires after knowledge.
22 Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.
Even if you were to crush the foolish with a mortar, as when a pestle strikes over pearled barley, his foolishness would not be taken from him.
23 Doglądaj pilnie dobytku twego, a miej pieczę o trzodach twoich.
Be diligent to know the countenance of your cattle, and consider your own flocks,
24 Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.
for you will not always hold this power. But a crown shall be awarded from generation to generation.
25 Gdy wzrasta trawa, a ukazują się zioła, tedy z gór siano zbierają.
The meadows are open, and the green plants have appeared, and the hay has been collected from the mountains.
26 Owce będą na szaty twoje, a nagrodą polną kozły.
Lambs are for your clothing, and goats are for the price of a field.
27 Nadto dostatek mleka koziego na pokarm twój, na pokarm domu twego, i na pożywienie dziewek twoich.
Let the milk of goats be sufficient for your food, and for the necessities of your household, and for the provisions of your handmaids.
