Przysłów 27
1 Nie chlub się ze dnia jutrzejszego; bo nie wiesz, coć przyniesie dzień dzisiejszy.
Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
2 Niechaj cię kto inny chwali, a nie usta twoje; obcy, a nie wargi twoje.
Let another praise you, and not your own mouth— a stranger, and not your own lips.
3 Ciężkić jest kamień, i piasek ważny; ale gniew głupiego cięższy, niż to oboje.
A stone is heavy and sand is a burden, but aggravation from a fool outweighs them both.
4 Okrutnyć jest gniew, i nagła popędliwość; ale przed zazdrością któż się ostoi?
Wrath is cruel and anger is like a flood, but who can withstand jealousy?
5 Lepsza jest przymówka jawna, niżeli miłość skryta.
Better an open rebuke than love that is concealed.
6 Lepsze są rany od przyjaciela, niż łagodne całowanie człowieka nienawidzącego.
The wounds of a friend are faithful, but the kisses of an enemy are deceitful.
7 Dusza nasycona i plastr miodu podepcze; ale głodnej duszy i gorzkość wszelaka słodka.
The soul that is full loathes honey, but to a hungry soul, any bitter thing is sweet.
8 Jako ptak odlatuje od gniazda swojego: tak człowiek odchodzi od miejsca swego.
Like a bird that strays from its nest is a man who wanders from his home.
9 Jako maść i kadzenie uwesela serce: tak słodkość przyjaciela uwesela więcej, niż własna rada.
Oil and incense bring joy to the heart, and the sweetness of a friend is counsel to the soul.
10 Przyjaciela twego, i przyjaciela ojca twego nie opuszczaj, a do domu brata twego nie wchodź w dzień utrapienia twego; bo lepszy sąsiad bliski, niż brat daleki.
Do not forsake your friend or your father’s friend, and do not go to your brother’s house in the day of your calamity; better a neighbor nearby than a brother far away.
11 Bądź mądrym, synu mój! a uweselaj serce moje, abym miał co odpowiedzieć temu, któryby mi urągał.
Be wise, my son, and bring joy to my heart, so that I can answer him who taunts me.
12 Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.
The prudent see danger and take cover; but the simple keep going and pay the penalty.
13 Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
Take the garment of him who posts security for a stranger; get collateral if it is for a foreigner.
14 Temu, który przyjacielowi swemu wielkim głosem rano wstawając błogosławi, poczytane to będzie za przeklęstwo.
If one blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be counted to him as a curse.
15 Kapanie ustawiczne w dzień gwałtownego deszczu, i żona swarliwa są sobie podobni;
A constant dripping on a rainy day and a contentious woman are alike—
16 Kto ją kryje, kryje wiatr, a wonią wyda; jako olejek wonny w prawej ręce jego.
restraining her is like holding back the wind or grasping oil with one’s right hand.
17 Żelazo żelazem bywa naostrzone; tak mąż zaostrza oblicze przyjaciela swego.
As iron sharpens iron, so one man sharpens another.
18 Kto strzeże drzewa figowego, pożywa owocu jego; także kto strzeże pana swego, uczczony będzie.
Whoever tends a fig tree will eat its fruit, and he who looks after his master will be honored.
19 Jako się w wodzie twarz przeciwko twarzy ukazuje: tak serce człowiecze przeciw człowiekowi.
As water reflects the face, so the heart reflects the true man.
20 Piekło i zatracenie nie mogą być nasycone; także i oczy ludzkie nasycić się nie mogą. (Sheol h7585)
Sheol and Abaddon are never satisfied; so the eyes of man are never satisfied. (Sheol h7585)
21 Tygiel srebra a piec złota doświadcza, a człowieka wieść sławy jego.
A crucible for silver and a furnace for gold, but a man is tested by the praise accorded him.
22 Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.
Though you grind a fool like grain with mortar and a pestle, yet his folly will not depart from him.
23 Doglądaj pilnie dobytku twego, a miej pieczę o trzodach twoich.
Be sure to know the state of your flocks, and pay close attention to your herds;
24 Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.
for riches are not forever, nor does a crown endure to every generation.
25 Gdy wzrasta trawa, a ukazują się zioła, tedy z gór siano zbierają.
When hay is removed and new growth appears and the grain from the hills is gathered,
26 Owce będą na szaty twoje, a nagrodą polną kozły.
the lambs will provide you with clothing, and the goats with the price of a field.
27 Nadto dostatek mleka koziego na pokarm twój, na pokarm domu twego, i na pożywienie dziewek twoich.
You will have plenty of goats’ milk to feed you— food for your household and nourishment for your maidservants.
