Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
No tengas envidia de los hombres malos, ni el deseo de estar con ellos;
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
para que sus corazones traman la violencia y sus labios hablan de travesuras.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
A través de la sabiduría se construye una casa; mediante la comprensión se establece;
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
por conocimiento las habitaciones se llenan con todos los tesoros raros y hermosos.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
Un hombre sabio tiene un gran poder. Un hombre con conocimientos aumenta la fuerza,
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
pues con una sabia guía libras tu guerra, y la victoria está en muchos asesores.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
La sabiduría es demasiado elevada para un tonto. No abre la boca en la puerta.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
El que conspira para hacer el mal se le llamará intrigante.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
Los planes de la locura son pecado. El burlador es detestado por los hombres.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
Si flaqueas en el momento de la dificultad, tu fuerza es pequeña.
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
¡Rescata a los que están siendo llevados a la muerte! En efecto, ¡retened a los que se tambalean hacia la matanza!
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
Si dices: “He aquí que no sabíamos esto” ¿acaso el que pesa los corazones no lo considera? El que guarda tu alma, ¿no lo sabe? ¿No ha de dar a cada uno según su trabajo?
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
Hijo mío, come miel, porque es buena, los excrementos del panal, que son dulces a su gusto;
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
así conocerás que la sabiduría es para tu alma. Si lo has encontrado, habrá una recompensa: Su esperanza no será cortada.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
No aceches, malvado, contra la morada de los justos. No destruyas su lugar de descanso;
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
porque el justo cae siete veces y se levanta, pero los malvados son derribados por la calamidad.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
No te alegres cuando tu enemigo caiga. No dejes que tu corazón se alegre cuando sea derrocado,
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
no sea que Yahvé lo vea y le desagrade, y aleja de él su ira.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
No te preocupes por los malhechores, ni tengas envidia de los malvados;
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
porque no habrá recompensa para el hombre malo. La lámpara de los malvados se apagará.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
Hijo mío, teme a Yahvé y al rey. No te unas a los rebeldes,
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
porque su calamidad surgirá de repente. ¿Quién sabe qué destrucción puede venir de ambos?
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
Estos son también los dichos de los sabios: Mostrar parcialidad en el juicio no es bueno.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
El que dice al impío: “Eres justo” los pueblos lo maldecirán, y las naciones lo aborrecerán —
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
pero les irá bien a los que condenen a los culpables, y una rica bendición vendrá sobre ellos.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
Una respuesta sincera es como un beso en los labios.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Prepara tu trabajo en el exterior, y preparen sus campos. Después, construye tu casa.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
No seas testigo contra tu prójimo sin motivo. No engañes con tus labios.
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
No digas: “Haré con él lo que él ha hecho conmigo”; Pagaré al hombre según su trabajo”.
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
Pasé por el campo del perezoso, por la viña del hombre vacío de entendimiento.
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
He aquí que todo estaba cubierto de espinas. Su superficie estaba cubierta de ortigas, y su muro de piedra fue derribado.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
Entonces vi, y consideré bien. Vi y recibí instrucción:
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
un poco de sueño, un poco de sopor, un pequeño pliegue de las manos para dormir,
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
por lo que su pobreza vendrá como un ladrón y su necesidad como hombre armado.
