Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
No tengas envidia de los malvados, ni desees su compañía,
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
porque ellos conspiran planes crueles y discuten entre ellos para causar tribulación.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
Una casa se construye con sabiduría. Su fundamento seguro es la inteligencia.
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
Sus habitaciones están llenas de conocimiento, con todo tipo de hermosos y valiosos objetos.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
Si tienes sabiduría, serás fuerte. Si tienes inteligencia, tu poder aumentará.
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
Porque con la guía correcta, podrás ir a la guerra, y serás victorioso si tienes muchos buenos consejeros.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
La sabiduría examina las mentes de los tontos. Ellos no tienen nada que aportar en las discusiones sobre los asuntos importantes.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
Todo aquel que hace planes para hacer el mal, será considerado un problemático.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
Los planes que hacen los tontos son de pecado. Todos aborrecen a los que se burlan de otros.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
Si te rindes en el momento de la prueba, mostraras cuan débil eres.
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
Rescata a los que son expulsados para ser ejecutados. Salva a los que desfallecen de camino a su muerte.
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
Si dices: “No sabíamos nada sobre esto”, ¿no crees que el Dios que juzga las motivaciones no se dará cuenta de lo que ocurre realmente? El que te mira desde arriba lo sabe todo, y le pagará a todos según sus actos.
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
Hijo mío, comer miel te conviene; el panal de miel tiene un dulce sabor.
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
Del mismo modo, debes saber que te conviene la sabiduría; y que sin la encuentras habrá un futuro para ti que no será frustrado.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
No seas como el criminal que espera para entrar por sorpresa en las casas de las buenas personas. No ataques el lugar donde viven.
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
Los que hacen el bien podrán caer siete veces, y aun así se levantaran; pero el desastre vendrá para derribar a los malvados.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
No celebres cuando tu enemigo caiga. No te alegues cuando se tropiece,
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
porque puede que cuando el Señor lo note, se desagrade de ti y no lo castigue como lo había pensado.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
No te enojes por causa de los malvados, ni sientas celos por los que hacen el mal,
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
porque los malvados no tienen futuro. La lámpara de los malvados se apagará.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
Hijo mío, honra al Señor y al rey, y no te juntes con los rebeldes,
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
porque el desastre vendrá sobre ellos repentinamente. ¿Quién podrá saber cómo los castigarán el Señor y el rey?
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
Estos son más dichos del sabio: Mostrar preferencias cuando emites un juicio no es bueno.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
Los que le dicen al culpable: “Eres inocente”, serán malditos por el pueblo y odiados por la nación,
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
pero los que condenan al culpable serán estimados, y recibirán rica bendición.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
Una respuesta honesta es como un beso en los labios.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Haz primero el trabajo que necesitas hacer afuera y prepárate para sembrar tus campos. Solo después de eso, comienza a construir tu casa.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
No seas testigo contra tu prójimo sin tener una buena razón, ni digas mentiras.
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
No digas en tu pensamiento: “Voy a hacerle lo mismo que me hizo! ¡Haré que me pague por lo que ha hecho!”
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
Mientras caminaba, pasé por el campo del hombre perezoso, y por el viñedo de un insensato.
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
Y estaba lleno de monte y espinas, el suelo estaba cubierto de hierba y la piedra angular se había caído.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
Y mientras veía, pensé y aprendí una lección:
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
Puedes decir: “Solo dormiré un poco más, me recostaré apenas un rato, y cruzaré mis brazos para descansar un poco más”,
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
pero la pobreza te atacará como un ladrón, y la miseria como un guerrero armado.
