Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
Ne aemuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
Sapientia aedificabitur domus, et prudentia roborabitur.
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
Si desperaveris lapsus in die angustiae: imminuetur fortitudo tua.
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animae tuae nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
Sic et doctrina sapientiae animae tuae: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
Ne insidieris, et quaeras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
Septies enim in die cadit iustus, et resurgit: impii autem corruent in malum.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
Ne contendas cum pessimis, nec aemuleris impios:
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
Haec quoque sapientibus dico: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Praepara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: et postea aedifices domum tuam.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
et ecce totum repleverant urticae, et operuerant superficiem eius spinae, et maceria lapidum destructa erat.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
Usquequo piger dormies? usquequo de somno consurgens? Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
