Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
Be not thou enuious against euill men, neither desire to be with them.
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
For their heart imagineth destruction, and their lippes speake mischiefe.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
Through wisdome is an house builded, and with vnderstanding it is established.
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
And by knowledge shall the chambers bee filled with all precious, and pleasant riches.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
A wise man is strong: for a man of vnderstanding encreaseth his strength.
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
For with counsel thou shalt enterprise thy warre, and in the multitude of them that can giue counsell, is health.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
Wisdome is hie to a foole: therefore he can not open his mouth in the gate.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
Hee that imagineth to doe euill, men shall call him an autour of wickednes.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
The wicked thought of a foole is sinne, and the scorner is an abomination vnto men.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
If thou bee faint in the day of aduersitie, thy strength is small.
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
Deliuer them that are drawen to death: wilt thou not preserue them that are led to be slaine?
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
If thou say, Beholde, we knew not of it: he that pondereth the heartes, doeth not hee vnderstand it? and hee that keepeth thy soule, knoweth he it not? will not he also recompense euery man according to his workes?
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
My sonne, eate hony, for it is good, and the hony combe, for it is sweete vnto thy mouth.
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
So shall the knowledge of wisdome be vnto thy soule, if thou finde it, and there shall be an ende, and thine hope shall not be cut off.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
Laye no waite, O wicked man, against the house of the righteous, and spoyle not his resting place.
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
For a iust man falleth seuen times, and riseth againe: but the wicked fall into mischiefe.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
Bee thou not glad when thine enemie falleth, and let not thine heart reioyce when hee stumbleth,
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
Least the Lord see it, and it displease him, and he turne his wrath from him.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
Fret not thy selfe because of the malicious, neither be enuious at the wicked.
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
For there shall bee none ende of plagues to the euill man: the light of the wicked shall bee put out.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
My sonne feare the Lord, and the King, and meddle not with them that are sedicious.
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
For their destruction shall rise suddenly, and who knoweth the ruine of them both?
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
ALSO THESE THINGS PERTEINE TO THE WISE, It is not good to haue respect of any person in iudgement.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
He that saith to the wicked, Thou art righteous, him shall the people curse, and the multitude shall abhorre him.
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
But to them that rebuke him, shall be pleasure, and vpon them shall come the blessing of goodnesse.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
They shall kisse the lippes of him that answereth vpright wordes.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Prepare thy worke without, and make readie thy thinges in the fielde, and after, builde thine house.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
Be not a witnes against thy neighbour without cause: for wilt thou deceiue with thy lippes?
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
Say not, I wil doe to him, as he hath done to mee, I will recompence euery man according to his worke.
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
I passed by the fielde of the slouthfull, and by the vineyarde of the man destitute of vnderstanding.
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
And lo, it was al growen ouer with thornes, and nettles had couered the face thereof, and the stone wall thereof was broken downe.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
Then I behelde, and I considered it well: I looked vpon it, and receiued instruction.
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the handes to sleepe.
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
So thy pouertie commeth as one that traueileth by the way, and thy necessitie like an armed man.
