Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
Be not thou envious of evil men, neither desire to be with them;
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
for their heart studieth destruction, and their lips talk of mischief.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
Through wisdom is a house built, and by understanding it is established;
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
and by knowledge are the chambers filled with all precious and pleasant substance.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
A wise man is strong, and a man of knowledge increaseth strength.
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
For with good advice shalt thou make thy war; and in the multitude of counsellors there is safety.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
Wisdom is too high for a fool: he will not open his mouth in the gate.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
He that deviseth to do evil shall be called a master of intrigues.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
The purpose of folly is sin, and the scorner is an abomination to men.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
[If] thou losest courage in the day of trouble, thy strength is small.
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
Deliver them that are taken forth unto death, and withdraw not from them that stagger to slaughter.
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
If thou sayest, Behold, we knew it not, will not he that weigheth the hearts consider it? And he that preserveth thy soul, he knoweth it; and he rendereth to man according to his work.
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
Eat honey, my son, for it is good; and a honeycomb is sweet to thy taste:
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
so consider wisdom for thy soul; if thou hast found it, there shall be a result, and thine expectation shall not be cut off.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
Lay not wait, O wicked [man], against the dwelling of the righteous; lay not waste his resting-place.
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
For the righteous falleth seven times, and riseth up again; but the wicked stumble into disaster.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
Rejoice not when thine enemy falleth, and let not thy heart be glad when he stumbleth;
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
lest Jehovah see it, and it be evil in his sight, and he turn away his anger from him.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
Fret not thyself because of evil-doers, [and] be not envious of the wicked:
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
for there shall be no future to the evil [man]; the lamp of the wicked shall be put out.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
My son, fear Jehovah and the king: meddle not with them that are given to change.
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
For their calamity shall rise suddenly; and who knoweth the ruin of them both?
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
These things also come from the wise. It is not good to have respect of persons in judgment.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
He that saith unto the wicked, Thou art righteous, peoples shall curse him, nations shall abhor him;
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
but to them that rebuke [him] shall be delight, and a good blessing cometh upon them.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
He kisseth the lips who giveth a right answer.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Prepare thy work without, and put thy field in order, and afterwards build thy house.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
Be not a witness against thy neighbour without cause; and wouldest thou deceive with thy lips?
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
Say not, I will do so to him as he hath done to me, I will render to the man according to his work.
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
I went by the field of a sluggard, and by the vineyard of a man void of understanding;
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
and lo, it was all grown over with thistles, and nettles had covered the face thereof, and its stone wall was broken down.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
Then I looked, I took it to heart; I saw, I received instruction:
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
— A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest!
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
So shall thy poverty come [as] a roving plunderer, and thy penury as an armed man.
