Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
Be not thou envious against evil men, nor desire to be with them.
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
For their heart meditates oppression, and their lips talk of mischief.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
Through wisdom a house is built, and by understanding it is established,
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
and by knowledge the chambers are filled with all precious and pleasant riches.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
A wise man is strong, yea, a man of knowledge increases might.
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
For by wise guidance thou shall make thy war, and in the multitude of counselors there is safety.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
Wisdom is too high for a fool. He opens not his mouth in the gate.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
He who devises to do evil, men shall call him a mischief-maker.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
The thought of folly is sin. And the scoffer is an abomination to men.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
If thou faint in the day of adversity, thy strength is small.
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
Deliver those who are carried away to death, and hold thou back those who are ready to be slain.
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
If thou say, Behold, we did not know this, Does not he who weighs the hearts consider it? And he who keeps thy soul, does he not know it? And shall not he render to every man according to his work?
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
My son, eat thou honey, for it is good, and the droppings of the honeycomb, which are sweet to thy taste,
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
so the knowledge of wisdom is to thy soul. If thou have found it, then there shall be a reward, and thy hope shall not be cut off.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
Lay not in wait, O wicked man, against the habitation of the righteous. Do not destroy his resting place.
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
For a righteous man falls seven times, and rises up again, but the wicked are overthrown by calamity.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
Rejoice not when thine enemy falls, and let not thy heart be glad when he is overthrown,
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
lest Jehovah see it, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
Fret not thyself because of evildoers, nor be thou envious at the wicked.
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
For there shall be no reward to the evil man. The lamp of the wicked shall be put out.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
My son, fear thou Jehovah and the king, and do not associate with those who are given to change.
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
For their calamity shall rise suddenly, and the destruction from them both, who knows it?
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
These also are from the wise: To have respect of persons in judgment is not good.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
He who says to a wicked man, Thou are righteous, peoples shall curse him, nations shall abhor him.
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
But to those who rebuke him shall be delight, and a good blessing shall come upon them.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
He who gives a right answer kisses the lips.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Prepare thy work outside, and make it ready for thee in the field, and afterwards build thy house.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
Be not a witness against thy neighbor without cause, and deceive not with thy lips.
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
Say not, I will do so to him as he has done to me; I will render to the man according to his work.
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
I went by the field of the sluggard, and by the vineyard of the man void of understanding.
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
And, lo, it was all grown over with thorns. The face of it was covered with nettles, and the stone wall of it was broken down.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
Then I beheld, and considered well. I saw, and received instruction:
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep,
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
so thy poverty shall come as a robber, and thy want as an armed man.
