Przysłów 23
1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
Cuando tomes asiento en la fiesta con un gobernante, piensa con cuidado en lo que tiene delante;
2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
Y controla tu hambre, si tienes un fuerte deseo de comer.
3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
No desees su alimento delicado, porque es el pan del engaño.
4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
No te preocupes por obtener riqueza; deja que termine tu deseo de dinero.
5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
¿Se te alzan los ojos? se ha ido: porque la riqueza se harán alas, como un águila en vuelo hacia el cielo.
6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
No tomes la comida del que tiene ojos perversos, ni tengas ningún deseo por su delicada carne;
7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
porque como los pensamientos de su corazón son, así es él: Toma comida y bebida, él te dice; pero su corazón no está contigo.
8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
El alimento que has tomado lo vomitarás, y tus palabras agradables serán desperdiciadas.
9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
No digas nada al oído de un hombre necio, porque no valorará la sabiduría de tus palabras.
10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
No dejes que se mueva el lindero de la viuda, y no vayas a los campos de los que no tienen padre;
11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
Porque su salvador es fuerte, y él tomará su causa contra ti.
12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
Da tu corazón a la enseñanza, y tus oídos a las palabras del conocimiento.
13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
No retires el entrenamiento del niño: porque incluso si le das golpes con la vara, no será la muerte para él.
Dale golpes con la vara, y mantén su alma a salvo del inframundo. (Sheol h7585)
15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
Hijo mío, si tu corazón se vuelve sabio, yo también, me alegraré de corazón;
16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
Y mis pensamientos en mí estarán llenos de alegría cuando tus labios digan lo correcto.
17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
No tengas envidia de pecadores en tu corazón, sino guarda en el temor de Jehová todo el día;
18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
Porque sin duda hay un futuro, y tu esperanza no será cortada.
19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
Escucha, hijo mío, y sé sabio, guiando tu corazón de la manera correcta.
20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
No estés entre los que se entregan al vino, ni entre los que se sacian de la carne:
21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
Porque los que se deleitan en la bebida y la fiesta, tendrán necesidad; y por amor al sueño, un hombre estará pobremente vestido.
22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
Escucha a tu padre, de quien eres hijo, y no menosprecies a tu madre cuando sea vieja.
23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
Consigue para ti lo que es verdad, y no lo dejes ir por dinero; obtener sabiduría y enseñanza y buen sentido.
24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
El padre del hombre recto se alegrará, y el que tiene un hijo sabio tendrá gozo por causa de él.
25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
Dejen que su padre y su madre se alegren, que la que te dio a luz se alegren.
26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
Hijo mío, dame tu corazón, y tus ojos se deleiten en mis caminos.
27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
Porque una mujer prostituta es un profundo hoyo, y una mujer mala es un pozo estrecho y profundo.
28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
Sí, ella está esperando secretamente como una bestia por su alimento, y el engaño por ella se incrementa entre los hombres.
29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
¿Quién dice, Oh! quien dice, ¡Ah! ¿Quién tiene argumentos violentos? quién tiene dolor? quién tiene heridas sin causa? y ojos oscuros?
30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
Aquellos que se sientan tarde sobre el vino: aquellos que buscan vino mezclado.
31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
Evita que tus ojos miren el vino cuando está rojo, cuando su color es brillante en la taza, cuando baja suavemente;
32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
Al final, su mordisco es como el de una serpiente, su herida como la herida de un serpiente venenosa.
33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
Tus ojos verán cosas extrañas, y dirás cosas retorcidas.
34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
Sí, serás como el que descansa en el mar o en la parte superior de un mástil.
35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
Ellos me han vencido, tú dirás: y no tengo dolor; me dieron golpes sin que los sintiera: ¿cuándo estaré despierto de mi vino? Voy a buscarlo de nuevo.
