< Przysłów 23 >

1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی.
2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار
3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد.
4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن،
5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.
6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش،
7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید.
8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت.
9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد.
10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن،
11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید.
12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.
13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت.
14 Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585)
15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد
16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد.
17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛
18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت.
19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار
20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن،
21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد.
22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار.
23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده.
24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی.
25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر.
27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.
28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند.
29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟
30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.
31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛
32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید.
33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد.
34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد.
35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟»

< Przysłów 23 >