Przysłów 23
1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
Quand tu seras assis pour manger avec quelque Seigneur, considère attentivement ce qui sera devant toi.
2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
Autrement tu te mettras le couteau à la gorge, si ton appétit te domine.
3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
Ne désire point ses friandises, car c'est une viande trompeuse.
4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
Ne travaille point à t'enrichir; et désiste-toi de la résolution que tu en as prise.
5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
Jetteras-tu tes yeux sur ce qui [bientôt] n'est plus? car certainement il se fera des ailes; il s'envolera, comme un aigle dans les cieux.
6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
Ne mange point la viande de celui qui a l'œil malin, et ne désire point ses friandises.
7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
Car selon qu'il a pensé en son âme, tel est-il. Il te dira bien: mange et bois, mais son cœur n'est point avec toi.
8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
Ton morceau, que tu auras mangé, tu le voudrais rendre, et tu auras perdu tes paroles agréables.
9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
Ne parle point, le fou t'écoutant; car il méprisera la prudence de ton discours.
10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
Ne recule point la borne ancienne, et n'entre point dans les champs des orphelins:
11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
Car leur garant est puissant; il défendra leur cause contre toi.
12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
Applique ton cœur à l'instruction, et tes oreilles aux paroles de science.
13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
N'écarte point du jeune enfant la correction; quand tu l'auras frappé de la verge, il n'en mourra point.
Tu le frapperas avec la verge, mais tu délivreras son âme du sépulcre. (Sheol h7585)
15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur s'en réjouira, oui, moi-même.
16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
Certes mes reins tressailliront de joie, quand tes lèvres proféreront des choses droites.
17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
Que ton cœur ne porte point d'envie aux pécheurs; mais [adonne-toi] à la crainte de l'Eternel tout le jour.
18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
Car véritablement il y aura [bonne] issue, et ton attente ne sera point retranchée.
19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
Toi, mon fils, écoute, et sois sage; et fais marcher ton cœur dans cette voie.
20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
Ne fréquente point les ivrognes, ni les gourmands.
21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
Car l'ivrogne et le gourmand seront appauvris; et le long dormir fait vêtir des robes déchirées.
22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
Ecoute ton père, [comme] étant celui qui t'a engendré; et ne méprise point ta mère, quand elle sera devenue vieille.
23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
Achète la vérité, et ne la vends point; achète la sagesse, l'instruction et la prudence.
24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
Le père du juste s'égayera extrêmement; et celui qui aura engendré le sage, en aura de la joie.
25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
Que ton père et ta mère se réjouissent, et que celle qui t'a enfanté s'égaye.
26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
Mon fils, donne-moi ton cœur, et que tes yeux prennent garde à mes voies.
27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
Car la femme débauchée est une fosse profonde, et l'étrangère est un puits de détresse;
28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
Aussi se tient-elle en embûche, comme après la proie: et elle multipliera les transgresseurs entre les hommes.
29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
A qui est: malheur à moi? à qui est: hélas? à qui les débats? à qui le bruit? à qui les blessures sans cause? à qui la rougeur des yeux?
30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
A ceux qui s'arrêtent auprès du vin, et qui vont chercher le vin mixtionné.
31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
Ne regarde point le vin quand il se montre rouge, et quand il donne sa couleur dans la coupe, et qu'il coule droit.
32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
Il mord par derrière comme un serpent, et il pique comme un basilic.
33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
Puis tes yeux regarderont les femmes étrangères, et ton cœur parlera en insensé.
34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
Et tu seras comme celui qui dort au cœur de la mer, et comme celui qui dort au sommet du mât.
35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
On m'a battu, [diras-tu], et je n'en ai point été malade; on m'a moulu de coups, et je ne l'ai point senti; quand me réveillerai-je? Je me remettrai encore à le chercher.
