Przysłów 23
1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
Whanne thou sittist, to ete with the prince, perseyue thou diligentli what thingis ben set bifore thi face,
2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
and sette thou a withholding in thi throte. If netheles thou hast power on thi soule,
3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
desire thou not of his metis, in whom is the breed of `a leesing.
4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
Nyle thou trauele to be maad riche, but sette thou mesure to thi prudence.
5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
Reise not thin iyen to richessis, whiche thou maist not haue; for tho schulen make to hem silf pennes, as of an egle, and tho schulen flee in to heuene.
6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
Ete thou not with an enuyouse man, and desire thou not hise metis;
7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
for at the licnesse of a fals dyuynour and of a coniectere, he gessith that, that he knowith not. He schal seie to thee, Ete thou and drinke; and his soule is not with thee.
8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
Thou schalt brake out the metis, whiche thou hast ete; and thou schalt leese thi faire wordis.
9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
Speke thou not in the eeris of vnwise men; for thei schulen dispise the teching of thi speche.
10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
Touche thou not the termes of litle children; and entre thou not in to the feeld of fadirles and modirles children.
11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
For the neiybore of hem is strong, and he schal deme her cause ayens thee.
12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
Thin herte entre to techyng, and thin eeris `be redi to the wordis of kunnyng.
13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Nile thou withdrawe chastisyng fro a child; for thouy thou smyte hym with a yerde, he schal not die.
Thou schalt smyte hym with a yerde, and thou schalt delyuere his soule fro helle. (Sheol h7585)
15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
Mi sone, if thi soule is wijs, myn herte schal haue ioye with thee;
16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
and my reynes schulen make ful out ioye, whanne thi lippis speken riytful thing.
17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
Thin herte sue not synneris; but be thou in the drede of the Lord al dai.
18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
For thou schalt haue hope at the laste, and thin abidyng schal not be don awei.
19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
Mi sone, here thou, and be thou wijs, and dresse thi soule in the weie.
20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
Nyle thou be in the feestis of drinkeris, nether in the ofte etyngis of hem, that bryngen togidere fleischis to ete.
21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
For men yyuynge tent to drinkis, and yyuyng mussels togidere, schulen be waastid, and napping schal be clothid with clothis.
22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
Here thi fadir, that gendride thee; and dispise not thi modir, whanne sche is eld.
23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
Bie thou treuthe, and nyle thou sille wisdom, and doctryn, and vndurstonding.
24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
The fadir of a iust man ioieth ful out with ioie; he that gendride a wijs man, schal be glad in hym.
25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
Thi fadir and thi modir haue ioye, and he that gendride thee, make ful out ioye.
26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
My sone, yyue thin herte to me, and thin iyen kepe my weyes.
27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
For an hoore is a deep diche, and an alien womman is a streit pit.
28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
Sche settith aspie in the weie, as a theef; and sche schal sle hem, whiche sche schal se vnwar.
29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
To whom is wo? to whos fadir is wo? to whom ben chidingis? to whom ben dichis? to whom ben woundis with out cause? to whom is puttyng out of iyen?
30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
Whether not to hem, that dwellen in wyn, and studien to drynke al of cuppis?
31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
Biholde thou not wyn, whanne it sparclith, whanne the colour therof schyneth in a ver.
32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
It entrith swetli, but at the laste it schal bite as an eddre doith, and as a cocatrice it schal schede abrood venyms.
33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
Thin iyen schulen se straunge wymmen, and thi herte schal speke weiwerd thingis.
34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
And thou schalt be as a man slepinge in the myddis of the see, and as a gouernour aslepid, whanne the steere is lost.
35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
And thou schalt seie, Thei beeten me, but Y hadde not sorewe; thei drowen me, and Y feelide not; whanne schal Y wake out, and Y schal fynde wynes eft?
