Przysłów 23
1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
When thou sittest to eat with a ruler, thou shalt consider well, what is before thee;
2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
And shalt put a knife to thy throat, if, of great appetite, thou art:
3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
Do not crave his dainties, for, the same, are deceitful food.
4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
Do not toil to get wealth, of thine own understanding, forbear:
5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
Wilt thou let thine eye fly thereupon, when it is nothing? for it will, surely make, itself wings, Like an eagle, will it wing its way across the heavens.
6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
Do not eat the food of him that hath a begrudging eye, neither crave thou his dainties;
7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
For, just as he hath thought in his own mind, so, he is: Eat and drink! he may say to thee, but, his heart, is not with thee.
8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
As for thy morsel thou hast eaten, thou shalt vomit it, so shalt thou waste thy things so sweet.
9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
In the ears of a dullard, do not speak, for he will despise the good sense of thy words.
10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
Do not move back the ancient boundary, and, into the fields of the fatherless, do not enter;
11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
For, their near of kin, is strong, he, will plead their cause with thee.
12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
Bring, to correction, thy heart, and thine ears, to the sayings of knowledge.
13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Do not withhold, from a child, correction, When thou smitest him with the rod, he shall not die:
Thou, with the rod, shalt smite him, and, his soul from hades, shalt thou deliver. (Sheol h7585)
15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
My son! if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
So shall my reins exult, when thy lips speak the things that are right.
17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
Let not thy heart be envious of sinners, only of the reverence of Yahweh, all day long;
18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
For surely there is a future, and, thine expectation, shall not be cut off.
19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
Hear, thou, my son, and be wise, and lead forward, in duty, thy heart.
20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
Do not be among them who tipple with wine, —among them who are gluttons;
21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
For, the tippler and the glutton, shall come to poverty, and, rags, shall Slumber put on!
22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
Hearken to thy father here, who begat thee, and despise not, when she is old, thy mother.
23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
Truth, buy thou, but do not sell, wisdom, and correction, and understanding.
24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
Greatly shall exult, the father of a righteous man, and, he that begetteth a wise son, shall rejoice in him:
25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
Rejoice shall thy father and thy mother, yea she, shall exult, who bare thee.
26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
Oh give, my son, thy mind unto me, and let, thine eyes, observe, my ways;
27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
For, a deep chasm, is the unchaste woman, and, a narrow pit, the female unknown;
28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
Yea, she, as for prey, lieth in wait, and, the treacherous among mankind, she causeth to abound.
29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
Who hath woe? Who hath outcry of pain? Who hath contentions? Who hath complaining? Who hath needless wounds? Who hath dullness of eyes?
30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
They who tarry over wine, they who go in to search for mixed wine.
31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
Do not look on wine when it becometh red, when it giveth in the cup its sparkle, glideth down smoothly.
32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
Its after effect, is that, like a serpent, it biteth, and, like a viper, it doth sting.
33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
Thine eyes, will see strange women, and, thy heart, will speak perverse things:
34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
So shalt thou become, as one lying down in the heart of the sea, —or as one lying down on the top of the mastgear:
35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
They smote me—I felt no pain, They struck me down—I noticed it not, —When shall I wake up? I will go on, I will seek it, again!
