Przysłów 23
1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently him that is before thee;
2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
And put a knife to thy throat, if thou be a man given to appetite.
3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
Be not desirous of his dainties; seeing they are deceitful meat.
4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
Weary not thyself to be rich; cease from thine own wisdom.
5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
Wilt thou set thine eyes upon that which is not? for [riches] certainly make themselves wings, like an eagle that flieth toward heaven.
6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
Eat thou not the bread of him that hath an evil eye, neither desire thou his dainties:
7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
For as he reckoneth within himself, so is he: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
The morsel which thou hast eaten shalt thou vomit up, and lose thy sweet words.
9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
Speak not in the hearing of a fool; for he will despise the wisdom of thy words.
10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
Remove not the ancient landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
For their redeemer is strong; he shall plead their cause against thee.
12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
Apply thine heart unto instruction, and thine ears to the words of knowledge.
13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Withhold not correction from the child: [for] if thou beat him with the rod, he shall not die.
Thou shalt beat him with the rod, and shalt deliver his soul from Sheol. (Sheol h7585)
15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
My son, if thine heart be wise, my heart shall be glad, even mine:
16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
Yea, my reins shall rejoice, when thy lips speak right things.
17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
Let not thine heart envy sinners: but [be thou] in the fear of the LORD all the day long:
18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
For surely there is a reward; and thy hope shall not be cut off.
19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
Hear thou, my son, and be wise, and guide thine heart in the way.
20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
Be not among winebibbers; among gluttonous eaters of flesh:
21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
For the drunkard and the glutton shall come to poverty: and drowsiness shall clothe [a man] with rags.
22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
Hearken unto thy father that begat thee, and despise not thy mother when she is old.
23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
Buy the truth, and sell it not; [yea], wisdom, and instruction, and understanding.
24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
The father of the righteous shall greatly rejoice: and he that begetteth a wise child shall have joy of him.
25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
Let thy father and thy mother be glad, and let her that bare thee rejoice.
26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
My son, give me thine heart, and let thine eyes delight in my ways.
27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
For a whore is a deep ditch; and a strange woman is a narrow pit.
28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
Yea, she lieth in wait as a robber, and increaseth the treacherous among men.
29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
Who hath woe? who hath sorrow? who hath contentions? who hath complaining? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
They that tarry long at the wine; they that go to seek out mixed wine.
31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
Look not thou upon the wine when it is red, when it giveth its colour in the cup, when it goeth down smoothly.
32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
At the last it biteth like a serpent, and stingeth like an adder.
33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
Thine eyes shall behold strange things, and thine heart shall utter froward things.
34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
Yea, thou shalt be as he that lieth down in the midst of the sea, or as he that lieth upon the top of a mast.
35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
They have stricken me, [shalt thou say], and I was not hurt; they have beaten me, and I felt it not: when shall I awake? I will seek it yet again.
