Przysłów 22
1 Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
Tener una buena reputación es mejor que tener mucho dinero. El respeto es mejor que la plata y que el oro.
2 Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
Los ricos y los pobres tienen algo en común: el Señor es su creador.
3 Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
Si eres prudente, verás venir el peligro y te apartarás; pero los necios siguen sin cuidado y sufren las consecuencias.
4 Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
Si eres humilde y respetas al Señor, tu recompense será la riqueza, el honor y la vida.
5 Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
Solo hay espinas y trampas en el camino de los corruptos. Los que estiman sus vidas se mantendrán lejos de ellos.
6 Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
Enseña a los niños el modo correcto de vivir, y cuando crezcan, seguirán viviendo en rectitud.
7 Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
El rico gobierna al pobre, y los que piden dinero prestado son esclavos de los prestamistas.
8 Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
Los que siembran injusticia, cosecharán desastre. Y los golpes que dan a otros, cesarán.
9 Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
Si eres generoso, serás bendecido por compartir tu comida con los necesitados.
10 Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
Deshazte de los burlones y acabarás con el conflicto. Entonces no habrá discusiones ni insultos.
11 Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
Todo el que estima la sinceridad y habla con cortesía, tendrá al rey como amigo.
12 Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
El Señor cuida del conocimiento, pero se opone a las palabras de los mentirosos.
13 Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
Los perezosos dicen: “Hay un león allá afuera. ¡Si salgo podría morir!”
14 Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
Las palabras seductoras de una mujer inmoral son como una trampa peligrosa. Si el Señor está enojado contigo, caerás en la trampa.
15 Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
Los niños son ignorantes por naturaleza. La corrección física les ayudará a entrar en razón.
16 Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
Si oprimes al pobre para hacerte rico, o si eres generoso con el rico, terminarás siendo pobre tú mismo.
17 Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
Atiende y escucha las palabras de los sabios. Medita cuidadosamente en mis enseñanzas,
18 Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
porque es bueno que guardes estas palabras en tu mente para que estés listo para compartirlas.
19 Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
Hoy te explico hoy para que confíes en el Señor. ¡Sí, a ti!
20 Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
¿Acaso no he escrito para ti treinta consejos de sabiduría?
21 Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
Son para aclararte lo recto y verdadero, a fin de que puedas dar una explicación veraz a aquellos a que te enviaron.
22 Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
Pues no debes robarle al pobre solo porque es pobre; y no deberías sofocar en la corte a los de menos recursos,
23 Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
porque el Señor peleará su caso, y recuperará lo que les hayan robado.
24 Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
No te hagas amigo de quien se enoja fácilmente. No se asocies con personas irascibles,
25 Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
para que no aprendas a ser como ellos y no destruyas tu vida.
26 Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
No te comprometas con apretón de manos a ser fiador de otro,
27 Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
porque si no puedes pagar, ¿por qué tendrían que embargar tu cama?
28 Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
No muevas los hitos fronterizos que establecieron tus antepasados.
29 Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
Si ves a alguien con talento en su trabajo, notarás que trabajará para reyes y no para la gente común.
