Przysłów 22
1 Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
More choice, is a name, than great riches, beyond silver and gold, is pleasant grace.
2 Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
The rich and the poor, meet together, the maker of them all, is Yahweh.
3 Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
A prudent man, seeth calamity, and hideth himself, but, the simple, pass on, and suffer.
4 Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
The reward of humility, is the reverence of Yahweh, riches, and honour, and life.
5 Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
Thorns and snares, are in the way of the perverse, —he that guardeth his soul, shall be far from them.
6 Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
Train up a youth, in the direction of his duty, even when he becometh old, he will not depart from it.
7 Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
The rich, over the poor, beareth rule, —and, slave, is the borrower to the lender.
8 Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
He that soweth perversity, shall reap trouble, and, the rod of his wrath, shall be ready.
9 Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
A benevolent eye, the same, shall be blessed, —because he hath given of his bread to the poor.
10 Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
Drive away the scoffer, that strife may depart, and quarrel, and contempt may cease.
11 Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
Yahweh loveth the pure in heart, gracious are his lips, his friend is the king!
12 Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
The eyes of Yahweh, watch over knowledge, therefore hath he overturned the words of the treacherous.
13 Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
Saith the sluggard, A lion outside! Amidst the broadways, shall I be slain.
14 Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
A deep chasm, is the mouth of strange women, he with whom Yahweh is indignant, falleth there.
15 Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
Foolishness, is bound up in the heart of a youth, the rod of correction, shall drive it far from him.
16 Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
He that oppresseth the poor, to make increase for himself, giving to the rich, shall surely come to want.
17 Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
Incline thine ear and hear the words of wise men, then, thy heart, wilt thou apply to my teaching;
18 Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
For sweet shall they be, when thou shalt keep them in thine inmost mind, they shall fit well together, upon thy lips.
19 Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
That in Yahweh may be thy trust, I have made them known to thee to-day, even to thee.
20 Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
Have I not written for thee noble things, with counsels and knowledge:
21 Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
To cause thee to know the meaning of faithful sayings, that thou mayest give back faithful sayings to them who ask thee.
22 Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
Do not rob the poor, because he is poor, neither crush thou the oppressed in the gate;
23 Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
For, Yahweh, will plead their cause, and will despoil their despoilers of life.
24 Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
Do not have friendship with one given to anger, and, with a wrathful man, shall thou not enter in:
25 Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
Lest thou learn his ways, and take a snare to thy soul.
26 Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
Be not of them who strike hands, of them who are sureties for debts:
27 Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
If thou hast nothing to pay, why should one take away thy bed from under thee?
28 Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
Do not move back the ancient boundary, which thy father’s made.
29 Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
Seest thou a man prompt in his business? before kings, shall he stand, he shall not stand before men who are obscure.
