Przysłów 22
1 Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
A good name is rather to be chosen than great riches, and loving favour rather than silver and gold.
2 Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
The rich and the poor meet together — the LORD is the maker of them all.
3 Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
A prudent man seeth the evil, and hideth himself; but the thoughtless pass on, and are punished.
4 Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
The reward of humility is the fear of the LORD, even riches, and honour, and life.
5 Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
Thorns and snares are in the way of the froward; he that keepeth his soul holdeth himself far from them.
6 Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
Train up a child in the way he should go, and even when he is old, he will not depart from it.
7 Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
The rich ruleth over the poor, and the borrower is servant to the lender.
8 Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
He that soweth iniquity shall reap vanity; and the rod of his wrath shall fail.
9 Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
He that hath a bountiful eye shall be blessed; for he giveth of his bread to the poor.
10 Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
Cast out the scorner, and contention will go out; yea, strife and shame will cease.
11 Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
He that loveth pureness of heart, that hath grace in his lips, the king shall be his friend.
12 Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
The eyes of the LORD preserve him that hath knowledge, but He overthroweth the words of the faithless man.
13 Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
The sluggard saith: 'There is a lion without; I shall be slain in the streets.'
14 Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
The mouth of strange women is a deep pit: he that is abhorred of the LORD shall fall therein.
15 Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
Foolishness is bound up in the heart of a child; but the rod of correction shall drive it far from him.
16 Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
One may oppress the poor, yet will their gain increase; one may give to the rich, yet will want come.
17 Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
18 Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
For it is a pleasant thing if thou keep them within thee; let them be established altogether upon thy lips.
19 Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
That thy trust may be in the LORD, I have made them known to thee this day, even to thee.
20 Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
Have not I written unto thee excellent things of counsels and knowledge;
21 Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
That I might make thee know the certainty of the words of truth, that thou mightest bring back words of truth to them that send thee?
22 Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
Rob not the weak, because he is weak, neither crush the poor in the gate;
23 Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
For the LORD will plead their cause, and despoil of life those that despoil them.
24 Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
Make no friendship with a man that is given to anger; and with a wrathful man thou shalt not go;
25 Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
Lest thou learn his ways, and get a snare to thy soul.
26 Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
Be thou not of them that strike hands, or of them that are sureties for debts;
27 Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
If thou hast not wherewith to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.
29 Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
Seest thou a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before mean men.
