Przysłów 22
1 Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
A good name is to be chosen aboue great riches, and louing fauour is aboue siluer and aboue golde.
2 Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
The rich and poore meete together: the Lord is the maker of them all.
3 Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
A prudent man seeth the plague, and hideth himselfe: but the foolish goe on still, and are punished.
4 Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
The rewarde of humilitie, and the feare of God is riches, and glory, and life.
5 Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
Thornes and snares are in the way of the frowarde: but he that regardeth his soule, will depart farre from them.
6 Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
Teache a childe in the trade of his way, and when he is olde, he shall not depart from it.
7 Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
The rich ruleth the poore, and the borower is seruant to the man that lendeth.
8 Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
He that soweth iniquitie, shall reape affliction, and the rodde of his anger shall faile.
9 Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
He that hath a good eye, he shalbe blessed: for he giueth of his bread vnto the poore.
10 Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
Cast out the scorner, and strife shall go out: so contention and reproche shall cease.
11 Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
Hee that loueth purenesse of heart for the grace of his lippes, the King shalbe his friend.
12 Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
The eyes of the Lord preserue knowledge: but hee ouerthroweth the wordes of the transgressour.
13 Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
The slouthfull man saith, A lyon is without, I shall be slaine in the streete.
14 Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
The mouth of strage women is as a deepe pit: he with whom the Lord is angry, shall fall therein.
15 Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
Foolishnesse is bounde in the heart of a childe: but the rodde of correction shall driue it away from him.
16 Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
Hee that oppresseth the poore to increase him selfe, and giueth vnto the riche, shall surely come to pouertie.
17 Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
Incline thine eare, and heare the wordes of the wise, and apply thine heart vnto my knowledge.
18 Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
For it shalbe pleasant, if thou keepe them in thy bellie, and if they be directed together in thy lippes.
19 Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
That thy confidence may be in the Lord, I haue shewed thee this day: thou therefore take heede.
20 Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
Haue not I written vnto thee three times in counsels and knowledge,
21 Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
That I might shewe thee the assurance of the wordes of trueth to answere the wordes of trueth to them that sende to thee?
22 Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
Robbe not the poore, because hee is poore, neither oppresse the afflicted in iudgement.
23 Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
For the Lord will defende their cause, and spoyle the soule of those that spoyle them.
24 Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
Make no friendship with an angrie man, neither goe with the furious man,
25 Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
Least thou learne his wayes, and receiue destruction to thy soule.
26 Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
Be not thou of them that touch the hand, nor among them that are suretie for debts.
27 Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
If thou hast nothing to paye, why causest thou that he should take thy bed from vnder thee?
28 Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
Thou shalt not remooue the ancient bounds which thy fathers haue made.
29 Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
Thou seest that a diligent man in his businesse standeth before Kings, and standeth not before the base sort.
