Przysłów 20
1 Wino czyni pośmiewcę, a napój mocny zwajcę; przetoż każdy, co się w nim kocha, nie bywa mądrym.
Wine [is] a mocker, strong drink [is] raging: and whoever is deceived by it is not wise.
2 Strach królewski jest jako, ryk lwięcia; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko duszy swojej.
The fear of a king [is] as the roaring of a lion: [whoever] provoketh him to anger sinneth [against] his own soul.
3 Uczciwa rzecz każdemu, poprzestać zwady; ale głupim jest, co się w nią wdaje.
[It is] an honor for a man to cease from strife: but every fool will be meddling.
4 Dla zimna leniwy nie orze; przetoż żebrać będzie we żniwa, ale nic nie otrzyma.
The sluggard will not plow by reason of the cold; [therefore] shall he beg in harvest, and [have] nothing.
5 Rada w sercu męża jest jako woda głęboka: jednak mąż rozumny naczerpnie jej.
Counsel in the heart of man [is like] deep water; but a man of understanding will draw it out.
6 Większa część ludzi przechwala się uczynnością swoją; ale w samej rzeczy, któż takiego znajdzie?
Most men will proclaim every one his own goodness: but a faithful man who can find?
7 Sprawiedliwy chodzi w uprzejmości swojej; błogosławieni synowie jego po nim.
The just [man] walketh in his integrity: his children [are] blessed after him.
8 Król siedząc na stolicy sądowej rozgania oczyma swemi wszystko złe.
A king that sitteth on the throne of judgment scattereth away all evil with his eyes.
9 Któż rzecze: Oczyściłem serce moje? czystym jest od grzechu mego?
Who can say, I have made my heart clean, I am pure from my sin?
10 Dwojaki gwicht i dwojaka miara, to oboje obrzydliwością jest Panu.
Divers weights, [and] divers measures, both of them [are] alike abomination to the LORD.
11 Po zabawach swych poznane bywa i dziecię, jeźli czysty i prawy uczynek jego.
Even a child is known by his doings, whether his work [is] pure, and whether [it is] right.
12 Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, Pan to oboje uczynił.
The hearing ear, and the seeing eye, the LORD hath made even both of them.
13 Nie kochaj się w spaniu, byś snać nie zubożał, otwórz oczy swoje, a nasycisz się chlebem.
Love not sleep, lest thou come to poverty; open thy eyes, [and] thou shalt be satisfied with bread.
14 Złe to, złe to, mówi ten, co kupuje, a odszedłszy, ali się chlubi.
[It is] naught, [it is] naught, saith the buyer: but when he is gone, then he boasteth.
15 Wargi umiejętne są jako złoto i obfitość pereł, i kosztowne klejnoty.
There is gold, and a multitude of rubies: but the lips of knowledge [are] a precious jewel.
16 Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
Take his garment that is surety [for] a stranger: and take a pledge of him for a strange woman.
17 Smaczny jest drugiemu chleb kłamstwa; ale potem piaskiem napełnione będą usta jego.
Bread of deceit [is] sweet to a man; but afterwards his mouth shall be filled with gravel.
18 Myśli radami utwierdzaj, a wojnę prowadź opatrznie.
[Every] purpose is established by counsel: and with good advice make war.
19 Kto objawia tajemnicę, zdradliwie się obchodzi; przetoż z tymy, którzy pochlebiają wargami swemi, nie miej towarzystwa.
He that goeth about [as] a tale-bearer revealeth secrets; therefore meddle not with him that flattereth with his lips.
20 Kto złorzeczy ojcu swemu albo matce swojej, zgaśnie pochodnia jego w gęstych ciemnościach.
Whoever curseth his father or his mother, his lamp shall be put out in obscure darkness.
21 Dziedzictwu prędko z początku nabytemu naostatek błogosławić nie będą.
An inheritance [may be] gotten hastily at the beginning; but the end of it shall not be blessed.
22 Nie mów: Oddam złem. Oczekuj na Pana, a wybawi cię.
Say not thou, I will recompense evil; [but] wait on the LORD, and he shall save thee.
23 Obrzydliwością Panu dwojaki gwicht, a szale fałszywe nie podobają mu się.
Divers weights [are] an abomination to the LORD; and a false balance [is] not good.
24 Od Pana bywają sprawowane drogi męża; ale człowiek jakoż zrozumie drogę jego?
Man's goings [are] of the LORD; how can a man then understand his own way?
25 Pożreć rzecz poświęconą, jest człowiekowi sidłem; a poślubiwszy co, tego zaś szukać, jakoby tego ujść.
[It is] a snare to the man [who] devoureth [that which is] holy, and after vows to make inquiry.
26 Król mądry rozprasza niezbożnych, i przywodzi na nich pomstę.
A wise king scatterreth the wicked, and bringeth the wheel over them.
27 Dusza ludzka jest pochodnią Pańską, która doświadcza wszystkich skrytości wnętrznych.
The spirit of man [is] the candle of the LORD, searching all the inward parts of the belly.
28 Miłosierdzie i prawda króla strzegą, a stolica jego miłosierdziem wsparta bywa.
Mercy and truth preserve the king: and his throne is upheld by mercy.
29 Ozdoba młodzieńców jest siła ich, a sędziwość poczciwością starców.
The glory of young men [is] their strength: and the beauty of old men [is] the gray head.
30 Złemu są lekarstwem siności ran, i razy przenikające do wnętrzności żywota jego.
The blueness of a wound cleanseth away evil: so [do] stripes the inward parts of the belly.
