< Przysłów 17 >
1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
Better [is] a dry morsel, and quietness with it, than a house full of sacrifices [with] strife.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
A wise servant shall have rule over a son that causeth shame, and shall have part of the inheritance among the brethren.
3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
The fining-pot [is] for silver, and the furnace for gold: but the LORD trieth the hearts.
4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
A wicked doer giveth heed to false lips: [and] a liar giveth ear to a naughty tongue.
5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
He that mocketh the poor reproacheth his Maker; [and] he that is glad at calamities shall not be unpunished.
6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
Children's children [are] the crown of old men; and the glory of children [is] their fathers.
7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
Excellent speech becometh not a fool: much less do lying lips a prince.
8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
A gift [is as] a precious stone in the eyes of him that hath it: whithersoever it turneth, it prospereth.
9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
He that covereth a transgression seeketh love; but he that repeateth a matter separateth [very] friends.
10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
A reproof entereth more into a wise man than a hundred stripes into a fool.
11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
An evil [man] seeketh only rebellion: therefore a cruel messenger shall be sent against him.
12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
Let a bear robbed of her whelps meet a man, rather than a fool in his folly.
13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
Whoever rewardeth evil for good, evil shall not depart from his house.
14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
The beginning of strife [is as] when one letteth out water: therefore withdraw from contention, before it be meddled with.
15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
He that justifieth the wicked, and he that condemneth the just, even they both [are] abomination to the LORD.
16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
Why [is there] a price in the hand of a fool to get wisdom, seeing [he hath] no heart [to it]?
17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
A friend loveth at all times, and a brother is born for adversity.
18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
A man void of understanding striketh hands, [and] becometh surety in the presence of his friend.
19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
He loveth transgression that loveth strife: [and] he that exalteth his gate seeketh destruction.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
He that hath a froward heart findeth no good: and he that hath a perverse tongue falleth into mischief.
21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
He that begetteth a fool [doeth it] to his sorrow: and the father of a fool hath no joy.
22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
A merry heart doeth good [like] a medicine: but a broken spirit drieth the bones.
23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
A wicked [man] taketh a gift out of the bosom to pervert the ways of judgment.
24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
Wisdom [is] before him that hath understanding; but the eyes of a fool [are] in the ends of the earth.
25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
A foolish son [is] a grief to his father, and bitterness to her that bore him.
26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
Also to punish the just [is] not good, [nor] to strike princes for equity.
27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
He that hath knowledge spareth his words: [and] a man of understanding is of an excellent spirit.
28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
Even a fool, when he holdeth his peace, is counted wise: [and] he that shutteth his lips [is esteemed] a man of understanding.