Przysłów 17
1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
Better is a dry morsell, if peace be with it, then an house full of sacrifices with strife.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
A discrete seruant shall haue rule ouer a lewde sonne, and hee shall deuide the heritage among the brethren.
3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
As is the fining pot for siluer, and the fornace for golde, so the Lord trieth the heartes.
4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
The wicked giueth heed to false lippes, and a lyer hearkeneth to the naughtie tongue.
5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
Hee that mocketh the poore, reprocheth him, that made him: and he that reioyceth at destruction, shall not be vnpunished.
6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
Childres children are the crowne of the elders: and the glory of ye children are their fathers.
7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
Hie talke becommeth not a foole, much lesse a lying talke a prince.
8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
A rewarde is as a stone pleasant in the eyes of them that haue it: it prospereth, whithersoeuer it turneth.
9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
Hee that couereth a transgression, seeketh loue: but hee that repeateth a matter, separateth the prince.
10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
A reproofe entereth more into him that hath vnderstanding, then an hundreth stripes into a foole.
11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
A sedicious person seeketh onely euill, and a cruel messenger shall be sent against him.
12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
It is better for a man to meete a beare robbed of her whelpes, then a foole in his follie.
13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
He that rewardeth euil for good, euil shall not depart from his house.
14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
The beginning of strife is as one that openeth the waters: therefore or the contention be medled with, leaue off.
15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
He that iustifieth the wicked, and he that condemneth the iust, euen they both are abomination to the Lord.
16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
Wherefore is there a price in the hand of the foole to get wisdome, and he hath none heart?
17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
A friende loueth at all times: and a brother is borne for aduersitie.
18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
A man destitute of vnderstanding, toucheth the hande, and becommeth suretie for his neighbour.
19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
He loueth transgression, that loueth strife: and he that exalteth his gate, seeketh destruction.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
The froward heart findeth no good: and he that hath a naughtie tongue, shall fall into euill.
21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
He that begetteth a foole, getteth himselfe sorow, and the father of a foole can haue no ioy.
22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
A ioyfull heart causeth good health: but a sorowfull minde dryeth the bones.
23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
A wicked man taketh a gift out of the bosome to wrest the wayes of iudgement.
24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
Wisdome is in the face of him that hath vnderstanding: but the eyes of a foole are in the corners of the world.
25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
A foolish sonne is a griefe vnto his father, and a heauines to her that bare him.
26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
Surely it is not good to condemne the iust, nor that ye princes should smite such for equitie.
27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
Hee that hath knowledge, spareth his wordes, and a man of vnderstanding is of an excellent spirit.
28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
Euen a foole (when he holdeth his peace) is counted wise, and hee that stoppeth his lips, prudent.
