Przysłów 16
1 Człowiek sporządza myśli serca swego; ale od Pana jest odpowiedź języka.
The plans of the heart belong to a person, but from Yahweh comes the answer from his tongue.
2 Wszystkie drogi człowiecze zdadzą się być czyste przed oczyma jego; ale Pan jest, który waży serca.
All of a person's ways are pure in his own eyes, but Yahweh weighs the spirits.
3 Włóż na Pana sprawy twe, a będą utwierdzone zamysły twoje.
Commit your works to Yahweh and your plans will succeed.
4 Pan dla siebie samego wszystko sprawił, nawet i niezbożnika na dzień zły.
Yahweh has made everything for its purpose, even the wicked for the day of trouble.
5 Obrzydliwością jest Panu każdy wyniosłego serca; który choć sobie innych na pomoc weźmie, nie ujdzie pomsty.
Yahweh hates everyone who has an arrogant heart, but be sure of this, they will not go unpunished.
6 Miłosierdziem i prawdą oczyszczona bywa nieprawość, a w bojaźni Pańskiej odstępujemy od złego.
By covenant faithfulness and trustworthiness iniquity is atoned for and by the fear of Yahweh people turn away from evil.
7 Gdy się podobają Panu drogi człowieka, i nieprzyjaciół jego do zgody z nim przywodzi.
When a person's ways are pleasing to Yahweh, he makes even that person's enemies to be at peace with him.
8 Lepsza jest trocha z sprawiedliwością, niż wiele dochodów niesprawiedliwych.
Better is a little with what is right, than a large income with injustice.
9 Serce człowiecze rozrządza drogi swe; ale Pan sprawuje kroki jego.
In his heart a person plans out his way, but Yahweh directs his steps.
10 Sprawiedliwy rozsądek jest w wargach królewskich; w sądzie nie błądzą usta jego.
Insightful decisions are on the lips of a king, his mouth should not betray justice.
11 Waga i szale są ustawą Pańską, a wszystkie gwichty sprawiedliwe w worku są za sprawą jego.
Honest scales come from Yahweh; all the weights in the bag are his work.
12 Obrzydliwością jest królom czynić niezbożność; bo sprawiedliwością stolica umocniona bywa.
When kings do wicked things, that is something to be despised, for a throne is established by doing what is right.
13 Przyjemne są królom wargi sprawiedliwe, a szczerych w mowie miłują.
A king delights in lips that say what is right and he loves the one who speaks directly.
14 Gniew królewski jest posłem śmierci; ale mąż mądry ubłaga go.
A king's wrath is a messenger of death but a wise man will try to calm his anger.
15 W jasności twarzy królewskiej jest żywot, a łaska jego jest jako obłok z deszczem późnym.
In the light of a king's face is life and his favor is like a cloud that brings a spring rain.
16 Daleko lepiej jest nabyć mądrości, niżeli złota najczystszego; a nabyć roztropności lepiej, niż srebra.
How much better it is to get wisdom than gold. To get understanding should be chosen more than silver.
17 Gościniec uprzejmych jest odstąpić od złego; strzeże duszy swej, kto strzeże drogi swojej.
The highway of upright people turns away from evil; the one who protects his life guards his way.
18 Przed zginieniem przychodzi pycha, a przed upadkiem wyniosłość ducha.
Pride comes before destruction and a haughty spirit before a downfall.
19 Lepiej jest być uniżonego ducha z pokornymi, niżeli dzielić korzyści z pysznymi.
It is better to be humble among poor people than to divide the spoil with proud people.
20 Kto ma wzgląd na słowa, znajduje dobre; a kto ufa w Panu, błogosławiony jest.
Whoever contemplates what they are taught will find what is good, and those who trust in Yahweh will be blessed.
21 Kto jest mądrego serca, słynie rozumnym, a słodkość warg przydaje nauki.
The one who is wise in heart is called discerning and sweetness of speech improves the ability to teach.
22 Zdrój żywota jest roztropność tym, którzy ją mają; ale umiejętność głupich jest głupstwem.
Understanding is a fountain of life to the one who has it, but the instruction of fools is their foolishness.
23 Serce mądrego roztropnie sprawuje usta swoje, a wargami swemi przydaje nauki.
The heart of a wise person gives insight to his mouth and adds persuasiveness to his lips.
24 Powieści wdzięczne są jako plastr miodu, słodkością duszy, a lekarstwem kościom.
Pleasant words are a honeycomb— sweet to the soul and healing to the bones.
25 Zda się podczas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej pewna droga na śmierć.
There is a way that seems right to a man, but its end is the way to death.
26 Człowiek pracowity pracuje sobie; bo go pobudzają usta jego.
The laborer's appetite works for him; his hunger urges him on.
27 Człowiek niezbożny wykopuje złe, a w wargach jego jako ogień pałający.
A worthless person digs up mischief and his speech is like a scorching fire.
28 Mąż przewrotny rozsiewa zwady, a klatecznik rozłącza przyjaciół.
A perverse person stirs up conflict and a gossip separates close friends.
29 Mąż okrutny przewabia bliźniego swego, i wprowadza go na drogę niedobrą.
A man of violence lies to his neighbor and leads him down a path that is not good.
30 Kto mruga oczyma swemi, zmyśla przewrotności; a kto rucha wargami swemi, broi złe.
The one who winks the eye is plotting perverse things; those who purse the lips will bring evil to pass.
31 Koroną chwały jest sędziwość; znajduje się na drodze sprawiedliwości.
Gray hair is a crown of glory; it is gained by living the right way.
32 Lepszy jest nierychły do gniewu, niżeli mocarz; a kto panuje sercu swemu, lepszy jest, niżeli ten, co dobył miasta.
It is better to be slow to anger than to be a warrior and one who rules his spirit is stronger than one who conquers a city.
33 Los na łono rzucają; ale od Pana jest wszystko rozrządzenie jego.
The lots are cast into the lap, but the decision is from Yahweh.
