Przysłów 16
1 Człowiek sporządza myśli serca swego; ale od Pana jest odpowiedź języka.
The plans of the heart belong to man, but the answer of the tongue is from YHWH.
2 Wszystkie drogi człowiecze zdadzą się być czyste przed oczyma jego; ale Pan jest, który waży serca.
All the ways of a man are clean in his own eyes; but YHWH weighs the motives.
3 Włóż na Pana sprawy twe, a będą utwierdzone zamysły twoje.
Entrust your works to YHWH, and your plans will be established.
4 Pan dla siebie samego wszystko sprawił, nawet i niezbożnika na dzień zły.
YHWH has made everything for its own end—yes, even the wicked for the day of evil.
5 Obrzydliwością jest Panu każdy wyniosłego serca; który choć sobie innych na pomoc weźmie, nie ujdzie pomsty.
Everyone who is proud in heart is an abomination to YHWH: they shall certainly not be unpunished.
6 Miłosierdziem i prawdą oczyszczona bywa nieprawość, a w bojaźni Pańskiej odstępujemy od złego.
By mercy and truth iniquity is atoned for. By the fear of YHWH men depart from evil.
7 Gdy się podobają Panu drogi człowieka, i nieprzyjaciół jego do zgody z nim przywodzi.
When a man's ways please YHWH, he makes even his enemies to be at peace with him.
8 Lepsza jest trocha z sprawiedliwością, niż wiele dochodów niesprawiedliwych.
Better is a little with righteousness, than great revenues with injustice.
9 Serce człowiecze rozrządza drogi swe; ale Pan sprawuje kroki jego.
A man's heart plans his course, but YHWH directs his steps.
10 Sprawiedliwy rozsądek jest w wargach królewskich; w sądzie nie błądzą usta jego.
Inspired judgments are on the lips of the king. He shall not betray his mouth.
11 Waga i szale są ustawą Pańską, a wszystkie gwichty sprawiedliwe w worku są za sprawą jego.
Honest balances and scales are YHWH's; all the weights in the bag are his work.
12 Obrzydliwością jest królom czynić niezbożność; bo sprawiedliwością stolica umocniona bywa.
It is an abomination to kings to do wickedness, for the throne is established by righteousness.
13 Przyjemne są królom wargi sprawiedliwe, a szczerych w mowie miłują.
Righteous lips are the delight of kings. They value one who speaks the truth.
14 Gniew królewski jest posłem śmierci; ale mąż mądry ubłaga go.
The king's wrath is a messenger of death, but a wise man will pacify it.
15 W jasności twarzy królewskiej jest żywot, a łaska jego jest jako obłok z deszczem późnym.
In the light of the king's face is life. His favor is like a cloud of the spring rain.
16 Daleko lepiej jest nabyć mądrości, niżeli złota najczystszego; a nabyć roztropności lepiej, niż srebra.
How much better it is to get wisdom than gold. Yes, to get understanding is to be chosen rather than silver.
17 Gościniec uprzejmych jest odstąpić od złego; strzeże duszy swej, kto strzeże drogi swojej.
The highway of the upright is to depart from evil. He who keeps his way preserves his soul.
18 Przed zginieniem przychodzi pycha, a przed upadkiem wyniosłość ducha.
Pride goes before destruction, and a haughty spirit before a fall.
19 Lepiej jest być uniżonego ducha z pokornymi, niżeli dzielić korzyści z pysznymi.
It is better to be of a lowly spirit with the poor, than to divide the plunder with the proud.
20 Kto ma wzgląd na słowa, znajduje dobre; a kto ufa w Panu, błogosławiony jest.
He who heeds the word finds prosperity, and blessed is he who trusts in YHWH.
21 Kto jest mądrego serca, słynie rozumnym, a słodkość warg przydaje nauki.
The wise in heart shall be called prudent. Pleasantness of the lips promotes instruction.
22 Zdrój żywota jest roztropność tym, którzy ją mają; ale umiejętność głupich jest głupstwem.
Understanding is a fountain of life to one who has it, but the punishment of fools is their folly.
23 Serce mądrego roztropnie sprawuje usta swoje, a wargami swemi przydaje nauki.
The heart of the wise instructs his mouth, and adds learning to his lips.
24 Powieści wdzięczne są jako plastr miodu, słodkością duszy, a lekarstwem kościom.
Pleasant words are a honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.
25 Zda się podczas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej pewna droga na śmierć.
There is a way which seems right to a man, but in the end it leads to death.
26 Człowiek pracowity pracuje sobie; bo go pobudzają usta jego.
The appetite of the laboring man labors for him; for his mouth urges him on.
27 Człowiek niezbożny wykopuje złe, a w wargach jego jako ogień pałający.
A worthless man devises mischief. His speech is like a scorching fire.
28 Mąż przewrotny rozsiewa zwady, a klatecznik rozłącza przyjaciół.
A perverse man stirs up strife, and a gossip separates close friends.
29 Mąż okrutny przewabia bliźniego swego, i wprowadza go na drogę niedobrą.
A man of violence entices his neighbor, and leads him in a way that is not good.
30 Kto mruga oczyma swemi, zmyśla przewrotności; a kto rucha wargami swemi, broi złe.
One who winks his eyes to plot perversities, one who compresses his lips, is bent on evil.
31 Koroną chwały jest sędziwość; znajduje się na drodze sprawiedliwości.
Gray hair is a crown of glory. It is found in the path of righteousness.
32 Lepszy jest nierychły do gniewu, niżeli mocarz; a kto panuje sercu swemu, lepszy jest, niżeli ten, co dobył miasta.
One who is slow to anger is better than the mighty; one who rules his spirit, than he who takes a city.
33 Los na łono rzucają; ale od Pana jest wszystko rozrządzenie jego.
The lot is cast into the lap, but its every decision is from YHWH.
