Przysłów 16
1 Człowiek sporządza myśli serca swego; ale od Pana jest odpowiedź języka.
Arrangements of the heart [are] of man, An answer of the tongue from YHWH.
2 Wszystkie drogi człowiecze zdadzą się być czyste przed oczyma jego; ale Pan jest, który waży serca.
All the ways of a man are pure in his own eyes, And YHWH is pondering the spirits.
3 Włóż na Pana sprawy twe, a będą utwierdzone zamysły twoje.
Roll your works to YHWH, And your purposes are established,
4 Pan dla siebie samego wszystko sprawił, nawet i niezbożnika na dzień zły.
YHWH has worked all things for Himself, And also the wicked—for a day of evil.
5 Obrzydliwością jest Panu każdy wyniosłego serca; który choć sobie innych na pomoc weźmie, nie ujdzie pomsty.
Every proud one of heart [is] an abomination to YHWH, Hand to hand—he is not acquitted.
6 Miłosierdziem i prawdą oczyszczona bywa nieprawość, a w bojaźni Pańskiej odstępujemy od złego.
Iniquity is pardoned in kindness and truth, And in the fear of YHWH Turn aside from evil.
7 Gdy się podobają Panu drogi człowieka, i nieprzyjaciół jego do zgody z nim przywodzi.
When a man’s ways please YHWH, even his enemies, He causes to be at peace with him.
8 Lepsza jest trocha z sprawiedliwością, niż wiele dochodów niesprawiedliwych.
Better [is] a little with righteousness, Than abundance of increase without justice.
9 Serce człowiecze rozrządza drogi swe; ale Pan sprawuje kroki jego.
The heart of man devises his way, And YHWH establishes his step.
10 Sprawiedliwy rozsądek jest w wargach królewskich; w sądzie nie błądzą usta jego.
An oath [is] on the lips of a king, In judgment his mouth does not trespass.
11 Waga i szale są ustawą Pańską, a wszystkie gwichty sprawiedliwe w worku są za sprawą jego.
A just beam and balances [are] YHWH’s, All the stones of the bag [are] His work.
12 Obrzydliwością jest królom czynić niezbożność; bo sprawiedliwością stolica umocniona bywa.
Doing wickedness [is] an abomination to kings, For a throne is established by righteousness.
13 Przyjemne są królom wargi sprawiedliwe, a szczerych w mowie miłują.
Righteous lips [are] the delight of kings, And he loves whoever is speaking uprightly,
14 Gniew królewski jest posłem śmierci; ale mąż mądry ubłaga go.
The fury of a king [is] messengers of death, And a wise man pacifies it.
15 W jasności twarzy królewskiej jest żywot, a łaska jego jest jako obłok z deszczem późnym.
In the light of a king’s face [is] life, And his goodwill [is] as a cloud of the spring rain.
16 Daleko lepiej jest nabyć mądrości, niżeli złota najczystszego; a nabyć roztropności lepiej, niż srebra.
To get wisdom—how much better than gold, And to get understanding—to be chosen [more] than silver!
17 Gościniec uprzejmych jest odstąpić od złego; strzeże duszy swej, kto strzeże drogi swojej.
A highway of the upright [is] to turn from evil, Whoever is preserving his soul is watching his way.
18 Przed zginieniem przychodzi pycha, a przed upadkiem wyniosłość ducha.
Pride [is] before destruction, And before stumbling—a haughty spirit.
19 Lepiej jest być uniżonego ducha z pokornymi, niżeli dzielić korzyści z pysznymi.
Better is humility of spirit with the poor, Than to apportion spoil with the proud.
20 Kto ma wzgląd na słowa, znajduje dobre; a kto ufa w Panu, błogosławiony jest.
The wise in any matter finds good, And whoever is trusting in YHWH, O his blessedness.
21 Kto jest mądrego serca, słynie rozumnym, a słodkość warg przydaje nauki.
For the wise in heart is called intelligent, And sweetness of lips increases learning.
22 Zdrój żywota jest roztropność tym, którzy ją mają; ale umiejętność głupich jest głupstwem.
Understanding [is] a fountain of life to its possessors, The instruction of fools is folly.
23 Serce mądrego roztropnie sprawuje usta swoje, a wargami swemi przydaje nauki.
The heart of the wise causes his mouth to act wisely, And he increases learning by his lips,
24 Powieści wdzięczne są jako plastr miodu, słodkością duszy, a lekarstwem kościom.
Sayings of pleasantness [are] a honeycomb, Sweet to the soul, and healing to the bone.
25 Zda się podczas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej pewna droga na śmierć.
There is a way right before a man, And its latter end—ways of death.
26 Człowiek pracowity pracuje sobie; bo go pobudzają usta jego.
A laboring man has labored for himself, For his mouth has caused [him] to bend over it.
27 Człowiek niezbożny wykopuje złe, a w wargach jego jako ogień pałający.
A worthless man is preparing evil, And on his lips [is] as a burning fire.
28 Mąż przewrotny rozsiewa zwady, a klatecznik rozłącza przyjaciół.
A contrary man sends forth contention, A tale-bearer is separating a familiar friend.
29 Mąż okrutny przewabia bliźniego swego, i wprowadza go na drogę niedobrą.
A violent man entices his neighbor, And causes him to go in a way [that is] not good.
30 Kto mruga oczyma swemi, zmyśla przewrotności; a kto rucha wargami swemi, broi złe.
Consulting his eyes to devise contrary things, Moving his lips he has accomplished evil.
31 Koroną chwały jest sędziwość; znajduje się na drodze sprawiedliwości.
Grey hairs [are] a crown of beauty, It is found in the way of righteousness.
32 Lepszy jest nierychły do gniewu, niżeli mocarz; a kto panuje sercu swemu, lepszy jest, niżeli ten, co dobył miasta.
Better [is] the [one] slow to anger than the mighty, And the ruler over his spirit than he who is taking a city.
33 Los na łono rzucają; ale od Pana jest wszystko rozrządzenie jego.
The lot is cast into the center, And all its judgment [is] from YHWH!
