< Przysłów 15 >

1 Odpowiedź łagodna uśmierza gniew; ale słowa przykre wzruszają popędliwość.
When people are angry with you, reply to them gently, and it will calm them; but if you reply harshly to them, it causes them to become more angry.
2 Język mądrych zdobi umiejętność; ale usta głupich wywierają głupstwo.
When wise [people] speak [MTY], it causes those who hear what they say to want to know more; foolish people continually say [MTY] what is foolish.
3 Na każdem miejscu oczy Pańskie upatrują złe i dobre.
Yahweh sees [MTY] [what is happening] everywhere; he observes what bad [people do] as well as what good [people do].
4 Zdrowy język jest drzewo żywota; ale przewrotność z niego jest jako zdruzgotanie od wiatru.
Those who speak [MTY] kindly to people are [like] [MET] trees [whose fruit gives] life; speaking what is false causes people to (despair/feel very discouraged).
5 Głupi gardzi karaniem ojca swego; ale kto przyjmuje napomnienie, stanie się ostrożnym.
Foolish children despise their parents when their parents correct/discipline them; wise children accept it.
6 W domu sprawiedliwego jest dostatek wielki; ale w dochodach niepobożnego zamięszanie.
There are many valuable things in the houses of righteous [people]; the wealth of wicked [people] causes them to have troubles/difficulties.
7 Wargi mądrych sieją umiejętność; ale serce głupich nie tak.
What wise [people] teach [MTY] causes others to know much more, [but] foolish people cannot teach others what is useful.
8 Ofiara niepobożnych jest obrzydliwością Panu; ale modlitwa szczerych podoba mu się.
Yahweh detests the sacrifices that are offered by wicked [people]; what delights/pleases him very much are the prayers of righteous/good [people].
9 Obrzydliwością Panu jest droga bezbożnego, ale tego, co idzie za sprawiedliwością, miłuje.
Yahweh hates/detests the behavior of wicked [people], but he loves those who always do what is righteous/just/fair.
10 Karanie srogie należy temu, co opuszcza drogę; a kto ma w nienawiści karność, umrze.
Those who do what is wrong will be severely punished; those who do not want to be corrected will die.
11 Piekło i zatracenie są przed Panem; jakoż daleko więcej serca synów ludzkich. (Sheol h7585)
Yahweh knows [what is happening in] the place where dead people [DOU] are, so he certainly knows [RHQ] what people are thinking. (Sheol h7585)
12 Naśmiewca nie miłuje tego, który go karze, ani do mądrych przychodzi.
Some people do not want to be corrected; they never go to wise [people to seek good advice from them].
13 Serce wesołe uwesela twarz; ale dla żałości serca duch strapiony bywa.
When people are happy, they have smiles on their faces; but when they are sad, [by looking at their faces we can see that] they are sad.
14 Serce rozumne szuka umiejętności; ale usta głupich karmią się głupstwem
Those who have good sense want to learn more; foolish people [MTY] are very satisfied with being foolish/ignorant.
15 Wszystkie dni ubogiego są złe; ale kto jest wesołego serca, ma gody ustawiczne.
Those who are oppressed constantly have difficulties, but those who (OR, if they) are happy, [it is as though] [MET] they are having a big feast every day.
16 Lepsza jest trocha w bojaźni Pańskiej, niżeli skarb wielki z kłopotem.
Being poor and revering Yahweh is better than being rich and having a lot of troubles.
17 Lepszy jest pokarm z jarzyny, gdzie jest miłość, niżeli z karmnego wołu, gdzie jest nienawiść.
Eating meals with [people whom you] love and having only vegetables to eat is better than eating with [people who] hate [each other and] having lots of good meat [to eat].
18 Mąż gniewliwy wszczyna swary; ale nierychły do gniewu uśmierza zwady.
Those who quickly become angry cause arguments/quarreling, but those who do not quickly become angry cause people to act peacefully.
19 Droga leniwego jest jako płot cierniowy, ale ścieszka szczerych jest równa.
Lazy people constantly [have difficulties] [MET]; [it is as though they are] walking through thorns; but those who are honest and hard-working [will have few difficulties; it is as though they are walking] on a level highway [MET].
20 Syn mądry uwesela ojca; ale głupi człowiek lekce waży matkę swoję.
Children who are wise cause their parents to be happy; it is foolish children who despise their parents.
21 Głupstwo jest weselem głupiemu, ale człowiek roztropny prostuje drogę swoję.
Foolish people are happy to [continually] act foolishly; those who have good sense do what is right.
22 Gdzie niemasz rady, rozsypują się myśli; ale w mnóstwie radców ostoją się.
If there is no one to give us good advice, we will not accomplish what we are planning to do; but when we have many [good] advisors, we will succeed.
23 Weseli się człowiek z odpowiedzi ust swoich: bo słowo według czasu wyrzeczone, o jako jest dobre!
People rejoice when they are able to reply well to what others have asked them; [truly], it is very delightful to be able to say the right thing at the right time.
24 Drogę żywota rozumny ma ku górze, aby się uchronił piekła głębokiego. (Sheol h7585)
Wise people walk on a road that leads up to a long life; they do not walk on a road that leads down to the place where dead people are. (Sheol h7585)
25 Pan wywróci dom pysznych; ale wdowy granicę utwierdzi.
Yahweh tears down the houses of proud [people], but he protects the property of widows.
26 Myśli złego są obrzydliwością Panu! ale powieści czystych są przyjemne.
Yahweh detests what wicked [people] are thinking [about doing]; [but] when people say what is kind, he considers those words to be pure.
27 Kto chciwie naśladuje łakomstwa, zamięszanie czyni w domu swoim; ale kto ma w nienawiści dary, będzie żył.
Those who try hard to get money by acting dishonestly cause trouble for their family; those who refuse to accept bribes will live [for a long time].
28 Serce sprawiedliwego przemyśliwa, co ma mówić; ale usta niepobożnych wywierają złe rzeczy.
Righteous/Good [people] think carefully before they answer [what others ask them]; wicked [people] very quickly say what is evil.
29 Dalekim jest Pan od niepobożnych; ale modlitwę sprawiedliwych wysłuchiwa.
Yahweh does not listen [MTY] to what wicked [people request him to do]; he listens to righteous [people] when they pray.
30 Światłość oczów uwesela serce, a wieść dobra tuczy kości.
If people have a smile on their faces, it makes them/others happy, and [when people hear] good news, it refreshes their spirits [MTY].
31 Ucho, które słucha karności żywota, w pośrodku mądrych mieszkać będzie.
If people pay attention when [people] correct/warn them, they will become wise.
32 Kto uchodzi ćwiczenia, zaniedbywa duszy swojej; ale kto przyjmuje karanie, ma rozum.
If people refuse to listen [when others try] to correct them, they are despising/hurting themselves; those who (pay attention/heed) when [others] warn them (become wiser/acquire good sense).
33 Bojaźń Pańska jest ćwiczenie się w mądrości, a sławę uprzedza poniżenie.
If you revere Yahweh, you will learn how to become wise, but [only] after you become humble will [people] honor you.

< Przysłów 15 >