Przysłów 14
1 Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
Sapiens mulier aedificat domum suam: insipiens extructam quoque manibus destruet.
2 Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
Ambulans recto itinere, et timens Deum, despicitur ab eo, qui infami graditur via.
3 W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
In ore stulti virga superbiae: labia autem sapientium custodiunt eos.
4 Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
Ubi non sunt boves, praesepe vacuum est: ubi autem plurimae segetes, ibi manifesta est fortitudo bovis.
5 Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
Testis fidelis non mentietur: profert autem mendacium dolosus testis.
6 Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
Quaerit derisor sapientiam, et non invenit: doctrina prudentium facilis.
7 Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
Vade contra virum stultum, et nescit labia prudentiae.
8 Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
Sapientia callidi est intelligere viam suam: et imprudentia stultorum errans.
9 Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
Stultis illudet peccatum, et inter iustos morabitur gratia.
10 Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
Cor quod novit amaritudinem animae suae, in gaudio eius non miscebitur extraneus.
11 Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
Domus impiorum delebitur: tabernacula vero iustorum germinabunt.
12 Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
Est via, quae videtur homini iusta: novissima autem eius deducunt ad mortem.
13 Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
Risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat.
14 Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
Viis suis replebitur stultus, et super eum erit vir bonus.
15 Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
Innocens credit omni verbo: astutus considerat gressus suos. Filio doloso nihil erit boni: servo autem sapienti prosperi erunt actus, et dirigetur via eius.
16 Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
Sapiens timet, et declinat a malo: stultus transilit, et confidit.
17 Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
Impatiens operabitur stultitiam: et vir versutus odiosus est.
18 Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
Possidebunt parvuli stultitiam, et expectabunt astuti scientiam.
19 źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
Iacebunt mali ante bonos: et impii ante portas iustorum.
20 Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
Etiam proximo suo pauper odiosus erit: amici vero divitum multi.
21 Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
Qui despicit proximum suum, peccat: qui autem miseretur pauperis, beatus erit. Qui credit in Domino, misericordiam diligit.
22 Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
Errant qui operantur malum: misericordia et veritas praeparant bona.
23 W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
In omni opere bono erit abundantia: ubi autem verba sunt plurima, ibi frequenter egestas.
24 Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
Corona sapientium, divitiae eorum: fatuitas stultorum, imprudentia.
25 Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
Liberat animas testis fidelis: et profert mendacia versipellis.
26 Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
In timore Domini fiducia fortitudinis, et filiis eius erit spes.
27 Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
Timor Domini fons vitae, ut declinet a ruina mortis.
28 W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
In multitudine populi dignitas regis: et in paucitate plebis ignominia principis.
29 Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
Qui patiens est, multa gubernatur prudentia: qui autem impatiens est, exaltat stultitiam suam.
30 Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
Vita carnium, sanitas cordis: putredo ossium, invidia.
31 Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
Qui calumniatur egentem, exprobrat factori eius: honorat autem eum, qui miseretur pauperis.
32 Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
In malitia sua expelletur impius: sperat autem iustus in morte sua.
33 W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
In corde prudentis requiescit sapientia, et indoctos quosque erudiet.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
Iustitia elevat gentem: miseros autem facit populos peccatum.
35 Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.
Acceptus est regi minister intelligens: iracundiam eius inutilis sustinebit.
