Przysłów 14
1 Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
Le donne savie edificano le lor case; Ma la stolta la sovverte con le sue mani.
2 Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
Chi cammina nella sua dirittura riverisce il Signore; Ma chi è stravolto nelle sue vie lo sprezza.
3 W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
Nella bocca dello stolto [è] la bacchetta dell'alterezza; Ma le labbra de' savi li guardano.
4 Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
Dove non [son] buoi, il granaio [è] vuoto; Ma l'abbondanza della ricolta [è] per la forza del bue.
5 Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
Il testimonio verace non mente; Ma il falso testimonio sbocca bugie.
6 Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
Lo schernitore cerca la sapienza, e non [la trova] punto; Ma la scienza agevolmente [si acquista] dall'[uomo] intendente.
7 Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
Vattene via d'innanzi all'uomo stolto, E [d'innanzi a colui, nel quale] non avrai conosciute labbra di scienza.
8 Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
La sapienza dell'uomo [è] di considerar la sua via; Ma la follia degli stolti [è] inganno.
9 Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
Gli stolti si fanno beffe del [commetter] misfatto; Ma fra gli [uomini] diritti [è] la benevolenza.
10 Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
Il cuore di ciascuno conosce l'amaritudine dell'anima sua; Ed altresì alcuno strano non è mescolato nella sua allegrezza.
11 Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
La casa degli empi sarà distrutta; Ma il tabernacolo degli [uomini] diritti fiorirà.
12 Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
Vi è tal via che pare diritta all'uomo, Il fine della quale [son] le vie della morte.
13 Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
Come di [troppo] ridere duole il cuore, Così la fine dell'allegrezza [è] dolore.
14 Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
Chi è sviato di cuore sarà saziato delle sue vie; E più ch'esso [lo sarà] l'uomo da bene delle sue.
15 Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
Lo scempio crede ogni cosa; Ma l'avveduto considera i suoi passi.
16 Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
Il savio teme, e si ritrae dal male; Ma lo stolto trascorre, e si tien sicuro.
17 Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
Chi è pronto all'ira commette follia; E l'uomo malizioso è odiato.
18 Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
Gli scempi erederanno la stoltizia; Ma i prudenti coroneranno [il lor capo] di scienza.
19 źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
I malvagi saranno abbassati davanti a' buoni; E gli empi [saranno] alle porte del giusto.
20 Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
Il povero è odiato eziandio dal suo prossimo; Ma molti son gli amici del ricco.
21 Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
Chi sprezza il suo prossimo pecca; Ma beato chi ha pietà de' poveri.
22 Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
Quelli che macchinano del male non sono eglino traviati? Ma benignità e verità [sarà usata inverso] coloro che pensano del bene.
23 W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
In ogni fatica vi è del profitto; Ma il parlar delle labbra [torna] solo in inopia.
24 Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
Le ricchezze de' savi [sono] la lor corona; [Ma] la follia degli stolti [è sempre] follia.
25 Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
Il testimonio verace libera le anime; Ma il falso sbocca bugie.
26 Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
Nel timor del Signore vi è confidanza fortissima; E vi sarà un ricetto per li figliuoli di colui [che teme Iddio].
27 Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
Il timor del Signore [è] una fonte di vita, Per ritrarsi da' lacci della morte.
28 W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
La magnificenza del re [è] nella moltitudine del popolo; Ma la ruina del principe [è] nel mancamento della gente.
29 Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
Chi è lento all'ira [è] di gran prudenza; Ma chi è pronto al cruccio eccita la follia.
30 Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
Il cuor sano [è] la vita delle carni; Ma l'invidia [è] il tarlo delle ossa.
31 Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
Chi oppressa il povero fa onta a colui che l'ha fatto; Ma chi ha pietà del bisognoso l'onora.
32 Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
L'empio sarà traboccato per la sua malvagità; Ma il giusto spera [eziandio] nella sua morte.
33 W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
La sapienza riposa nel cuore dell'[uomo] intendente, Ed è riconosciuta in mezzo degli stolti.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
La giustizia innalza la nazione; Ma il peccato [è] il vituperio de' popoli.
35 Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.
Il favor del re [è] verso il servitore intendente; Ma la sua indegnazione [è] contro a quello che reca vituperio.
