Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel.
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
Estos proverbios son para alcanzar sabiduría e instrucción, y para reconocer los dichos que proporcionan conocimiento.
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
Los proverbios educan en razón, en vivir bien, en el sano juicio, y en actuar con justicia.
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
Dan discernimiento a los inmaduros, así como conocimiento y discreción a los jóvenes.
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
Las personas sabias escucharán y aprenderán aún más, y los que tienen buen juicio aprenderán a guiar a otros,
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
entendiendo los proverbios y los enigmas, así como los dichos y preguntas de los sabios.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
El verdadero conocimiento comienza con la honra al Señor, pero los insensatos se burlan de la sabiduría y del buen consejo.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
Hijo mío, presta atención a la instrucción de tu padre, y no rechaces la enseñanza de tu madre.
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
Son como una corona de gracia para adornar tu cabeza, y como dijes para tu cuello.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
Hijo mío, si alguna persona malvada quisiera tentarte, no cedas.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
Podrán decirte: “Ven con nosotros. Escondámonos y alistémonos para matar a cierta persona. ¡Hagámosle una emboscada y vamos a divertirnos!
¡Vamos y quemémoslo vivo, y llevémoslo a la tumba, aunque aún está sano! (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
Así podremos tomar sus pertenencias de valor, y llenaremos nuestros hogares con lo que habremos robado!
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
¡Ven con nosotros y comprartiremos las ganancias!”
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
Hijo mío, no sigas sus caminos. No vayas en la misma dirección con ellos.
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
Porque ellos se corren para hacer el mal, y se apresuran en causar violencia y cometer asesinatos.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
De nada sirve ponerle una trampa a las aves si ellas la pueden ver.
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
Sin embargo, estas personas malvadas se ocultan y están listas para matar a otros, pero ellos mismos son las víctimas. ¡Sus trampas son para ellos mismos!
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
Esto es lo que te ocurrirá, si te enriqueces cometiendo crímenes: ¡Morirás!
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
La sabiduría grita por las calles. Ella clama en las plazas.
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
Grita en las esquinas llenas, y explica su mensaje en las puertas de la ciudad:
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
“¿Hasta cuándo amarán la insensatez, ustedes insensatos? ¿Hasta cuando, ustedes burladores, disfrutarán de sus burlas? ¿Hasta cuándo los tontos odiarán el conocimiento?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Presten atención a mis advertencias, y yo derramaré sobre ustedes mis pensamientos más profundos. Les explicaré todo lo que sé.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
“Porque yo los he llamado pero ustedes se han negado a escuchar. Les extendí mi mano, pero no les importó.
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
Ignoraron mi palabra, y no prestaron atención a mis advertencias.
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
“Por eso me reiré de ustedes cuando estén en problemas. Me burlaré cuando el pánico se apodere de ustedes.
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
Cuando el pánico caiga sobre ustedes como una tormenta, y la angustia los golpee como un torbellino. Cuando sobre ustedes venga el dolor y lamento,
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
clamarán a mi pidiendo ayuda, pero yo no responderé. Me buscarán por todas partes, pero no me encontrarán.
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
¿Por qué? Porque aborrecieron el conocimiento, y no eligieron respetar al Señor.
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
Ellos no están dispuestos a aceptar mi consejo, y aborrecen mis advertencias.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
“Por lo tanto, tendrán que comer el fruto de sus propias decisiones, y se saciarán de sus propios planes retorcidos.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
Los necios mueren por su propia rebeldía. Los tontos son destruidos por su descuido.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
Pero todos los que me oyen estarán seguros, y vivirán sin preocuparse de problema alguno”.
