Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
Proverbs of Solomon, son of David, king of Israel:
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
For knowing wisdom and instruction, For understanding sayings of intelligence,
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
For receiving the instruction of wisdom, Righteousness, judgment, and uprightness,
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
For giving to simple ones—prudence, To a youth—knowledge and discretion.
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
(The wise hear and increase learning, And the intelligent obtain counsels.)
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
For understanding a proverb and its sweetness, Words of the wise and their acute sayings.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
Fear of YHWH [is the] beginning of knowledge, Fools have despised wisdom and instruction!
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
Hear, my son, the instruction of your father, And do not leave the law of your mother,
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
For they [are] a graceful wreath to your head, And chains to your neck.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My son, if sinners entice you, do not be willing.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they say, “Come with us, we lay wait for blood, We watch secretly for the innocent without cause,
We swallow them as Sheol—alive, And whole—as those going down [to] the pit, (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
We find every precious substance, We fill our houses [with] spoil,
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
You cast your lot among us, One purse is—to all of us.”
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My son! Do not go in the way with them, Withhold your foot from their path,
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For their feet run to evil, And they hurry to shed blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
Surely in vain is the net spread out before the eyes of any bird.
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
And they lay wait for their own blood, They watch secretly for their own lives.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
So [are] the paths of every gainer of dishonest gain, It takes the life of its owners.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom cries aloud in an out-place, She gives forth her voice in broad places,
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
She calls at the head of the multitudes, In the openings of the gates, In the city she says her sayings:
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
“Until when, you simple, do you love simplicity? And have scorners desired their scorning? And do fools hate knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Turn back at my reproof, behold, I pour forth my spirit to you, I make known my words with you.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
Because I have called, and you refuse, I stretched out my hand, and none is attending,
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
And you slight all my counsel, And you have not desired my reproof.
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
I also laugh in your calamity, I deride when your fear comes,
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
When your fear comes as destruction, And your calamity comes as a windstorm, When adversity and distress come on you.
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Then they call me, and I do not answer, They seek me earnestly, and do not find me.
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
Because that they have hated knowledge, And have not chosen the fear of YHWH.
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
They have not consented to my counsel, They have despised all my reproof,
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
And they eat of the fruit of their way, And they are filled from their own counsels.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
For the turning of the simple slays them, And the security of the foolish destroys them.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
And whoever is listening to me dwells confidently, And [is] quiet from fear of evil!”
