Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel,
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
to know wisdom and instruction, to discern the words of understanding,
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
to receive instruction in wise dealing, in righteousness and justice and equity,
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
to give prudence to the simple, to the young man knowledge and discretion,
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
that the wise man may hear, and increase in learning, and that the man of understanding may attain to sound counsels,
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
to understand a proverb, and a figure, the words of the wise, and their dark sayings.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The fear of Jehovah is the beginning of knowledge. The foolish despise wisdom and instruction.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother.
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
For they shall be a garland of grace to thy head, and chains about thy neck.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My son, if sinners entice thee, consent thou not.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they say, Come with us. Let us lay wait for blood. Let us lurk secretly for the innocent without cause.
Let us swallow them up alive as Sheol, and whole, as those who go down into the pit. (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
We shall find all precious substance. We shall fill our houses with spoil.
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
Thou shall cast thy lot among us. We will all have one bag.
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My son, walk not thou in the way with them. Restrain thy foot from their path.
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For their feet run to evil, and they make haste to shed blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
For in vain is the net spread in the sight of any bird,
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
and these lay wait for their own blood. They lurk secretly for their own lives.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
So are the ways of everyone who is greedy of gain. It takes away the life of the owners of it.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom cries aloud in the street. She utters her voice in the broad places.
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
She cries in the chief place of concourse, at the entrance of the gates, in the city. She utters her words:
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
How long, ye simple ones, will ye love simplicity? And scoffers delight them in scoffing, and fools hate knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Turn back at my reproof. Behold, I will pour out my spirit upon you. I will make my words known to you.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
Because I have called, and ye have refused, I have stretched out my hand, and no man has regarded,
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
but ye have made all my counsel void, and want none of my reproof,
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
I also will laugh at your calamity. I will mock when your fear comes,
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
when your fear comes as a storm, and your calamity comes on as a whirlwind, when distress and anguish come upon you.
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Then they will call upon me, but I will not answer. They will seek me diligently, but they shall not find me,
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
because they hated knowledge, and did not choose the fear of Jehovah.
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
They wanted none of my counsel. They despised all my reproof.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
Therefore they shall eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
For the backsliding of the simple shall kill them, and the careless ease of fools shall destroy them.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
But he who hearkens to me shall dwell securely, and shall be quiet without fear of evil.
