Mateusza 5
1 A Jezus widząc lud, wstąpił na górę; a gdy usiadł, przystąpili do niego uczniowie jego.
BUT when Jeshu saw the multitudes, he ascended a mountain; and when he had sat down, his disciples drew near to him;
2 A otworzywszy usta swe, uczył je, mówiąc:
and he opened his mouth and taught them, saying:
3 Błogosławieni ubodzy w duchu; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
BLESSED (are) the poor in spirit, for theirs is the kingdom of heaven.
4 Błogosławieni, którzy się smęcą; albowiem pocieszeni będą.
Blessed the mourners, for they shall be comforted.
5 Błogosławieni cisi; albowiem oni odziedziczą ziemię.
Blessed the meek, for they shall inherit the earth.
6 Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości; albowiem oni nasyceni będą.
Blessed they who hunger and thirst unto righteousness, for they shall be satisfied.
7 Błogosławieni miłosierni: albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
Blessed the merciful, for upon them shall be mercy.
8 Błogosławieni czystego serca; albowiem oni Boga oglądają.
Blessed they who are pure in their hearts, for they shall see Aloha.
9 Błogosławieni pokój czyniący; albowiem oni synami Bożymi nazwani będą.
Blessed the makers of peace, for the children of Aloha shall they be called.
10 Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
Blessed they who are persecuted because of righteousness, for theirs is the kingdom of heaven.
11 Błogosławieni jesteście, gdy wam złorzeczyć będą, i prześladować was, i mówić wszystko złe przeciwko wam, kłamając dla mnie.
Blessed are you when they treat you with reviling, and persecute you, and say concerning you every evil word, for my sake, in falsity.
12 Radujcie się, i weselcie się; albowiem zapłata wasza obfita jest w niebiesiech; tak bowiem prześladowali proroki, którzy byli przed wami.
Then be glad and exult, for your reward is great in heaven; for so persecuted they the prophets who were before you.
13 Wy jesteście sól ziemi; jeźli tedy sól zwietrzeje, czemże solić będą? Do niczego się już nie zgodzi, tylko aby była precz wyrzucona i od ludzi podeptana.
You are the salt of the earth: but if it happen that salt become tasteless, with what shall it be seasoned? It goeth for nothing but to be thrown without and trodden down by men.
14 Wy jesteście światłość świata, nie może się miasto ukryć na górze leżące.
You are the light of the world: It is not possible that a city which is built upon a hill can be hidden.
15 Ani zapalają świecy, i stawiają jej pod korzec, ale na świecznik, i świeci wszystkim, którzy są w domu.
Nor do they kindle a lamp and place it beneath a measure, but on a candlestick, and it enlighteneth all who are in the house.
16 Tak niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi, aby uczynki wasze dobre widzieli, a chwalili ojca waszego, który jest w niebiesiech.
So let your light shine before the sons of men, that they may see your good works, and glorify your Father who is in heaven.
17 Nie mniemajcie, abym przyszedł rozwiązywać zakon albo proroki; nie przyszedłem rozwiązywać, ale wypełnić.
Think not that I came to loose the law or the prophets: not that I might loose, but that I might fulfill.
18 Zaprawdę bowiem powiadam wam: Aż przeminie niebo i ziemia, jedna jota albo jedna kreska nie przeminie z zakonu, ażby się wszystko stało.
For, Amen I say unto you, that until heaven and earth shall pass away, one yod, or one point, shall not pass from the law, till all be done.
19 Kto by tedy rozwiązał jedno z tych przykazań najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, najmniejszym będzie nazwany w królestwie niebieskiem; a ktokolwiek by czynił i uczył, ten będzie wielkim nazwany w królestwie niebieskiem.
Every one, therefore, who shall set loose one from these least commandments, and shall so teach the children of men, the least shall he be called in the kingdom of heaven: but every one who shall do and teach, this shall be called great in the kingdom of heaven.
20 Albowiem powiadam wam: Jeźli nie będzie obfitsza sprawiedliwość wasza, niż nauczonych w Piśmie i Faryzeuszów, żadnym sposobem nie wnijdziecie do królestwa niebieskiego.
For I say to you, that unless your righteousness shall abound more than that of the scribes and the Pharishee, you shall not enter into the kingdom of heaven.
21 Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz zabijał; a ktobykolwiek zabił, będzie winien sądu;
YOU have heard that it was said unto them who were before, Thou shalt not kill; and whosoever shall kill is obnoxious to the judgment.
22 Ale ja wam powiadam: Iż każdy, kto się gniewa na brata swego bez przyczyny, będzie winien sądu; a ktokolwiek rzecze bratu swemu: Racha; będzie winien rady, a ktokolwiek rzecze: Błaźnie! będzie winien ognia piekielnego. (Geenna g1067)
But I say unto you, that he who is angry against his brother rashly, is obnoxious to the judgment; and he who shall say to his brother, Thou empty one! is liable to the council; and every one who shall say, Thou fool! is liable to the gihano of fire. (Geenna g1067)
23 A tak jeźlibyś ofiarował dar twój na ołtarzu, a tam byś wspomniał, iż brat twój ma co przeciwko tobie,
If it occur, therefore, that thou bring thy oblation to the altar, and there rememberest that thy brother retaineth some enmity against thee;
24 Zostaw tam dar twój przed ołtarzem, a odejdź, pierwej się pojednaj z bratem twoim; a potem przyszedłszy ofiaruj dar twój.
leave there thy oblation at the altar, and go, first be reconciled with thy brother, and then come and offer thy oblation.
25 Zgódź się z przeciwnikiem twoim rychło, pókiś jest z nim w drodze, by cię snać przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia by cię podał słudze, i byłbyś wrzucony do więzienia.
Be at one with thine adversary quickly, while thou art with him in the way; lest thy adversary deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the exactor, and thou fall into the house of the bound.
26 Zaprawdę ci powiadam: Nie wynijdziesz stamtąd, póki byś nie oddał do ostatniego pieniążka.
And, Amen I say unto thee, that thou shalt not come forth from thence till thou hast rendered the last shamuna.
27 Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz cudzołożył;
You have heard that it hath been said, Thou shalt not commit adultery.
28 Aleć Ja wam powiadam: Iż każdy, który patrzy na niewiastę, aby jej pożądał, już z nią cudzołóstwo popełnił w sercu swojem.
But I say to you, that every one who beholdeth a woman so as that he shall desire her, already committeth adultery in his heart.
29 Jeźli cię tedy oko twoje prawe gorszy, wyłup je, a zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
But if thy right eye cause thee to offend, root it out and cast it from thee: it is better to thee that one of thy members should perish, than that thy whole body should fall into gihano. (Geenna g1067)
30 A jeźliż cię prawa ręka twoja gorszy, odetnij ją, i zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
And if thy right hand cause thee to offend, cut it off and cast it from thee; for it is better to thee that one from thy members should perish, rather than thy whole body should fall into gihano. (Geenna g1067)
31 Zasię rzeczono: Ktobykolwiek opuścił żonę swoją, niech jej da list rozwodny;
It hath been said, that he who looseth his wife should give her a writing of divorcement.
32 Ale Ja wam powiadam: Ktobykolwiek opuścił żonę swoję oprócz przyczyny cudzołóstwa, przywodzi ją w cudzołóstwo, a kto by opuszczoną pojął, cudzołoży.
But I say unto you, that whosoever looseth his wife, except on account of fornication, maketh her to commit adultery; and whosoever taketh her who is sent away, committeth adultery.
33 Słyszeliście zasię, iż rzeczono starym: Nie będziesz krzywo przysięgał, ale oddasz Panu przysięgi twoje;
Again, you have heard it was said to those beforetime, Thou shalt not lie in thine oaths, but shalt fulfil thine oaths unto the Lord.
34 Ale Ja wam powiadam, abyście zgoła nie przysięgali, ani na niebo, gdyż jest stolicą Bożą;
But I say unto you, Swear not at all: not by heaven, for it is the throne of Aloha;
35 Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem nóg jego; ani na Jeruzalem, gdyż jest miasto wielkiego króla;
nor by earth, for it is the foot-stool beneath his feet; neither by Urishlem, for it is the city of the great king.
36 Ani na głowę twoję będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa białym albo czarnym uczynić.
Neither shalt thou swear by thy head, for thou canst not make a single hair in it either black or white.
37 Ale mowa wasza niech będzie: Tak, tak; nie, nie; a co więcej nadto jest, to od złego jest.
But let your discourse be, Yea, yea; Nay, nay; for whatsoever is more than these is from the evil.
38 Słyszeliście, iż rzeczono: Oko za oko, a ząb za ząb;
You have heard that it hath been said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth.
39 Ale Ja wam powiadam: Żebyście się nie sprzeciwiali złemu, ale kto by cię uderzył w prawy policzek twój, nadstaw mu i drugi;
But I say unto you, that you shall not rise up against evil: but if any one strike thee on the right cheek, turn to him the other also.
40 I temu, który się z tobą chce prawować, a suknię twoję wziąć, puść mu i płaszcz;
And if any one will contend with thee to take away thy tunic, leave him thy mantle also;
41 A kto by cię przymuszał iść milę jednę, idź z nim i dwie;
and if a man compel thee one mile, go with him twain.
42 Temu, co cię prosi, daj, a od tego, co chce u ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
Give to him who asketh from thee, and him who would borrow from thee refuse not.
43 Słyszeliście, iż rzeczono: Będziesz miłował bliźniego twego, a będziesz miał w nienawiści nieprzyjaciela twego;
You have heard that it hath been said, Thou shalt love thy neighbour, and hate thine enemy.
44 Aleć Ja wam powiadam: Miłujcie nieprzyjacioły wasze; błogosławcie tym, którzy was przeklinają; dobrze czyńcie tym, którzy was mają w nienawiści, i módlcie się za tymi, którzy wam złość wyrządzają i prześladują was;
But I say unto you, Love your enemies; bless them who execrate you; do that which is good to him who hateth you; and pray for them who lead you with a chain, and persecute you.
45 Abyście byli synami Ojca waszego, który jest w niebiesiech; bo on to czyni, że słońce jego wschodzi na złe i na dobre, i deszcz spuszcza na sprawiedliwe i na niesprawiedliwe,
That you may be the children of your Father who is in heaven, who causeth his sun to arise on the good and on the evil, and who sendeth showers on the just and on the unjust.
46 Albowiem jeźli miłujecie te, którzy was miłują, jakąż zapłatę macie? azaż i celnicy tego nie czynią?
For if you love those (only) who love you, what reward have you? do not even the tribute-gatherers this?
47 A jeźlibyście tylko braci waszych pozdrawiali, cóż osobliwego czynicie? azaż i celnicy tak nie czynią?
And if you wish peace to your brethren only, what more do you than they? do not also the tribute-gatherers this?
48 Bądźcież wy tedy doskonałymi, jako i Ojciec wasz, który jest w niebiesiech, doskonały jest.
Be ye therefore perfect, as your Father who is in heaven is perfect!
