Mateusza 5
1 A Jezus widząc lud, wstąpił na górę; a gdy usiadł, przystąpili do niego uczniowie jego.
Now seeing the crowds He went up on the mountain, and upon His sitting down His disciples approached Him.
2 A otworzywszy usta swe, uczył je, mówiąc:
And opening His mouth He started teaching them, saying:
3 Błogosławieni ubodzy w duchu; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
“Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of the heavens.
4 Błogosławieni, którzy się smęcą; albowiem pocieszeni będą.
Blessed are those who mourn, for they will be comforted.
5 Błogosławieni cisi; albowiem oni odziedziczą ziemię.
Blessed are the meek, for they will inherit the earth.
6 Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości; albowiem oni nasyceni będą.
Blessed are those hungering and thirsting for righteousness, for they will be filled.
7 Błogosławieni miłosierni: albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
Blessed are the merciful, for they will be shown mercy.
8 Błogosławieni czystego serca; albowiem oni Boga oglądają.
Blessed are the pure in heart, for they will see God.
9 Błogosławieni pokój czyniący; albowiem oni synami Bożymi nazwani będą.
Blessed are the peacemakers, for they will be called sons of God.
10 Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
Blessed are those who have been persecuted on account of righteousness, for theirs is the kingdom of the heavens.
11 Błogosławieni jesteście, gdy wam złorzeczyć będą, i prześladować was, i mówić wszystko złe przeciwko wam, kłamając dla mnie.
“Blessed are you when they revile and persecute you, and speak all kinds of evil against you, lying, because of Me.
12 Radujcie się, i weselcie się; albowiem zapłata wasza obfita jest w niebiesiech; tak bowiem prześladowali proroki, którzy byli przed wami.
Rejoice and exult, because your reward in the heavens is great, for so they persecuted the prophets who were before you.
13 Wy jesteście sól ziemi; jeźli tedy sól zwietrzeje, czemże solić będą? Do niczego się już nie zgodzi, tylko aby była precz wyrzucona i od ludzi podeptana.
You are the salt of the earth; but if the salt becomes insipid with what will it be salted? It is then good for nothing except to be thrown out and trampled down by the people.
14 Wy jesteście światłość świata, nie może się miasto ukryć na górze leżące.
You are the light of the world. A city located upon a hill cannot be hidden.
15 Ani zapalają świecy, i stawiają jej pod korzec, ale na świecznik, i świeci wszystkim, którzy są w domu.
Nor do they light a lamp and place it under the hamper, but on the lampstand, and it shines on everything in the house.
16 Tak niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi, aby uczynki wasze dobre widzieli, a chwalili ojca waszego, który jest w niebiesiech.
So also let your light shine before the people, so that they may see your good works and may glorify your Father, who is in the heavens.
17 Nie mniemajcie, abym przyszedł rozwiązywać zakon albo proroki; nie przyszedłem rozwiązywać, ale wypełnić.
“Do not suppose that I came to destroy the Law or the Prophets; I did not come to destroy but to fulfill.
18 Zaprawdę bowiem powiadam wam: Aż przeminie niebo i ziemia, jedna jota albo jedna kreska nie przeminie z zakonu, ażby się wszystko stało.
For assuredly I say to you, until heaven and earth pass away, not one iota nor one tittle shall pass away from the Law until everything happens.
19 Kto by tedy rozwiązał jedno z tych przykazań najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, najmniejszym będzie nazwany w królestwie niebieskiem; a ktokolwiek by czynił i uczył, ten będzie wielkim nazwany w królestwie niebieskiem.
Therefore, whoever annuls one of the least of these commandments and teaches that to the people will be called least in the kingdom of the heavens; but whoever does and teaches them, he will be called great in the kingdom of the heavens.
20 Albowiem powiadam wam: Jeźli nie będzie obfitsza sprawiedliwość wasza, niż nauczonych w Piśmie i Faryzeuszów, żadnym sposobem nie wnijdziecie do królestwa niebieskiego.
For I say to you that unless your righteousness exceeds that of the scribes and Pharisees you will absolutely not enter the kingdom of the heavens!
21 Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz zabijał; a ktobykolwiek zabił, będzie winien sądu;
“You have heard that it was said to the ancients, ‘You shall not murder, so whoever murders will be liable to the judgment.’
22 Ale ja wam powiadam: Iż każdy, kto się gniewa na brata swego bez przyczyny, będzie winien sądu; a ktokolwiek rzecze bratu swemu: Racha; będzie winien rady, a ktokolwiek rzecze: Błaźnie! będzie winien ognia piekielnego. (Geenna g1067)
But I say to you that whoever gets angry with his brother without cause will be liable to the judgment. And whoever says to his brother, ‘Numbskull!’ will be liable to the council. But whoever says, ‘You absolute idiot!’ will be liable to hell fire. (Geenna g1067)
23 A tak jeźlibyś ofiarował dar twój na ołtarzu, a tam byś wspomniał, iż brat twój ma co przeciwko tobie,
Therefore, if you bring your gift to the altar and there remember that your brother has something against you,
24 Zostaw tam dar twój przed ołtarzem, a odejdź, pierwej się pojednaj z bratem twoim; a potem przyszedłszy ofiaruj dar twój.
leave your gift there before the altar and go; first be reconciled with your brother and then, returning, offer your gift.
25 Zgódź się z przeciwnikiem twoim rychło, pókiś jest z nim w drodze, by cię snać przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia by cię podał słudze, i byłbyś wrzucony do więzienia.
Be agreeable to your adversary quickly, while you are on the way with him, lest the adversary hand you over to the judge, and the judge hand you over to the officer, and you be thrown into prison.
26 Zaprawdę ci powiadam: Nie wynijdziesz stamtąd, póki byś nie oddał do ostatniego pieniążka.
Assuredly I say to you, you will by no means get out of there until you have paid the last penny.
27 Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz cudzołożył;
“You have heard that it was said, ‘You shall not commit adultery.’
28 Aleć Ja wam powiadam: Iż każdy, który patrzy na niewiastę, aby jej pożądał, już z nią cudzołóstwo popełnił w sercu swojem.
But I say to you that whoever looks at a woman to lust for her has already committed adultery with her in his heart.
29 Jeźli cię tedy oko twoje prawe gorszy, wyłup je, a zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
So if your right eye is causing you to fall, tear it out and throw it away; because it is better for you that one of your members perish than that your whole body be thrown into hell. (Geenna g1067)
30 A jeźliż cię prawa ręka twoja gorszy, odetnij ją, i zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
And if your right hand is causing you to fall, cut it off and throw it away; because it is better for you that one of your members perish than that your whole body be thrown into hell. (Geenna g1067)
31 Zasię rzeczono: Ktobykolwiek opuścił żonę swoją, niech jej da list rozwodny;
It was said, ‘Whoever divorces his wife, let him give her a certificate of divorce.’
32 Ale Ja wam powiadam: Ktobykolwiek opuścił żonę swoję oprócz przyczyny cudzołóstwa, przywodzi ją w cudzołóstwo, a kto by opuszczoną pojął, cudzołoży.
But I say to you that whoever divorces his wife, except for a case of fornication, causes her to commit adultery, and whoever marries a divorced woman commits adultery.
33 Słyszeliście zasię, iż rzeczono starym: Nie będziesz krzywo przysięgał, ale oddasz Panu przysięgi twoje;
“Again you have heard that it was said to the ancients: ‘You shall not swear falsely, but you shall perform your oaths to the Lord.’
34 Ale Ja wam powiadam, abyście zgoła nie przysięgali, ani na niebo, gdyż jest stolicą Bożą;
But I say to you not to swear at all: neither by heaven, because it is God's throne;
35 Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem nóg jego; ani na Jeruzalem, gdyż jest miasto wielkiego króla;
nor by the earth, because it is a stool for His feet; nor by Jerusalem, because it is the city of the great King.
36 Ani na głowę twoję będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa białym albo czarnym uczynić.
Nor shall you swear by your head, because you cannot make one hair white or black.
37 Ale mowa wasza niech będzie: Tak, tak; nie, nie; a co więcej nadto jest, to od złego jest.
But let your word be ‘yes yes’, ‘no no’; for whatever is more than these is from the malignant one.
38 Słyszeliście, iż rzeczono: Oko za oko, a ząb za ząb;
“You have heard that it was said: ‘An eye for an eye, and a tooth for a tooth.’
39 Ale Ja wam powiadam: Żebyście się nie sprzeciwiali złemu, ale kto by cię uderzył w prawy policzek twój, nadstaw mu i drugi;
But I say to you not to resist the evildoer; but whoever slaps you on your right cheek, turn the other to him also.
40 I temu, który się z tobą chce prawować, a suknię twoję wziąć, puść mu i płaszcz;
“And if someone wants to sue you and take your tunic, let him have the cloak as well.
41 A kto by cię przymuszał iść milę jednę, idź z nim i dwie;
And whoever compels you to go one mile, go with him two.
42 Temu, co cię prosi, daj, a od tego, co chce u ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
Give to him who asks you, and do not turn away from him who wants to borrow from you.
43 Słyszeliście, iż rzeczono: Będziesz miłował bliźniego twego, a będziesz miał w nienawiści nieprzyjaciela twego;
“You have heard that it was said: ‘You shall love your neighbor and hate your enemy.’
44 Aleć Ja wam powiadam: Miłujcie nieprzyjacioły wasze; błogosławcie tym, którzy was przeklinają; dobrze czyńcie tym, którzy was mają w nienawiści, i módlcie się za tymi, którzy wam złość wyrządzają i prześladują was;
But I say to you: love your enemies, bless those who curse you, do good to those who hate you, and pray for those who mistreat you and persecute you,
45 Abyście byli synami Ojca waszego, który jest w niebiesiech; bo on to czyni, że słońce jego wschodzi na złe i na dobre, i deszcz spuszcza na sprawiedliwe i na niesprawiedliwe,
that you may prove to be sons of your Father in the heavens; for He makes His sun rise on the evil and on the good, and He sends rain on the just and the unjust.
46 Albowiem jeźli miłujecie te, którzy was miłują, jakąż zapłatę macie? azaż i celnicy tego nie czynią?
For if you love those who love you, what reward have you? Do not even the tax collectors do the same?
47 A jeźlibyście tylko braci waszych pozdrawiali, cóż osobliwego czynicie? azaż i celnicy tak nie czynią?
And if you greet only your friends, what are you doing extra? Do not even the tax collectors do so?
48 Bądźcież wy tedy doskonałymi, jako i Ojciec wasz, który jest w niebiesiech, doskonały jest.
Therefore, you be perfect just as your Father in the heavens is perfect.
