Mateusza 15
1 Tedy przystąpili do Jezusa z Jeruzalemu nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie, mówiąc:
Then some Scribes and Pharisees from Jerusalem came to Jesus, saying,
2 Czemu uczniowie twoi przestępują ustawę starszych? albowiem nie umywają rąk swych, gdy mają jeść chleb.
"Why do your disciples keep transgressing the tradition of the elders by not washing their hands before eating?"
3 A on odpowiadając, rzekł im: Czemuż i wy przestępujecie przykazanie Boże dla ustawy waszej?
"And why do you also keep transgressing the command of God by your tradition?" he asked.
4 Albowiem Bóg przykazał, mówiąc: Czcij ojca twego i matkę; i kto by złorzeczył ojcu albo matce, śmiercią niechaj umrze.
"For God said, Honor your father and mother, and, Let him who reviles father or mother be put to death;
5 Ale wy powiadacie: Kto by rzekł ojcu albo matce: Dar, którykolwiek jest ode mnie, tobie pożyteczny będzie; a nie uczciłby ojca swego albo matki swojej, bez winy będzie.
but you say that whoever tells his father or mother, ‘Whatever of mine might have been of service to you is dedicated to God,’
6 I wzruszyliście przykazania Boże dla ustawy waszej.
is in no way bound to honor his father. Thus do you make void the word of God by your tradition!
7 Obłudnicy! dobrze o was prorokował Izajasz, mówiąc:
Hypocrites! Well did Isaiah prophesy concerning you, saying.
8 Lud ten przybliża się do mnie usty swemi, i wargami czci mię; ale serce ich daleko jest ode mnie.
This is a people that honors me with their lips, But their heart is far from me.
9 Lecz próżno mię czczą, nauczając nauk, które są przykazania ludzkie.
In vain do they worship me, While they teach doctrines that are the commands of men."
10 A zawoławszy do siebie ludu, rzekł im: Słuchajcie, a rozumiejcie.
Then Jesus called the people to him and said.
11 Nie to, co wchodzi w usta, pokala człowieka; ale co wychodzi z ust, to pokala człowieka.
"Listen, and pay attention. It is not what goes into a man’s mouth that defiles him, but what comes out of it, that defiles the man."
12 Tedy przystąpiwszy uczniowie jego, rzekli mu: Wiesz, iż Faryzeuszowie, usłyszawszy tę mowę, zgorszyli się?
Then his disciples came to him and said, "Do you know that the Pharisees were scandalized when they heard that saying?" He replied.
13 A on odpowiadając rzekł: Wszelki szczep, którego nie szczepił Ojciec mój niebieski, wykorzeniony będzie.
"Any plant that my heavenly Father has not planted will be uprooted.
14 Zaniechajcie ich; ślepi są wodzowie ślepych, a ślepy jeźliby ślepego prowadził, obadwa w dół wpadną.
"Let them alone. They are blind men leading the blind; and if one blind man leads another, both of them will fall into a ditch."
15 A odpowiadając Piotr, rzekł mu: Wyłóż nam to podobieństwo.
Then Peter said to Jesus, "Explain the parable to us."
16 I rzekł Jezus: Jeszczeż i wy bezrozumni jesteście?
He answered. "Are even you still without understanding?
17 Jeszczeż nie rozumiecie, iż wszystko, co wchodzi w usta, w brzuch idzie, i do wychodu bywa wyrzucono?
"Do you not know how all that goes into the mouth passes into the stomach and is afterward evacuated;
18 Ale co z ust pochodzi, z serca wychodzi, a toć pokala człowieka.
while what comes out of the mouth comes from the heart - and that is what defiles a man.
19 Albowiem z serca wychodzą złe myśli, mężobójstwa, cudzołóstwa, wszeteczeństwa, złodziejstwa, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.
For out of the heart come forth evil thoughts, murder, adultery, unchastity, theft, perjury, slander.
20 Toć jest, co pokala człowieka: ale jeść nieumytemi rękoma, toć nie pokala człowieka.
These are the things that defile a man; to eat with unwashed hands does not defile a man."
21 A wyszedłszy Jezus stamtąd, ustąpił w strony Tyru i Sydonu.
Jesus then left that place, and withdrew into the region of Tyre and Sidon.
22 A oto niewiasta Chananejska z onych granic wyszedłszy, wołała, mówiąc do niego: Zmiłuj się nade mną Panie, synu Dawidowy! córka moja ciężko bywa od dyjabła dręczona.
Behold, there came to him a Canaanite woman of those parts. She wailed loudly, saying. "Pity me, Lord, thou Son of David! My daughter is possessed of an evil spirit."
23 A on jej nie odpowiedział i słowa. Tedy przystąpiwszy uczniowie jego, prosili go, mówiąc: Odpraw ją, boć woła za nami.
But he answered her not a word. Then the disciples came up and kept beseeching him. "Send her away," they said, "because she wails after us."
24 A on odpowiadając rzekł: Nie jestem posłany, tylko do owiec, które zginęły z domu Izraelskiego.
In reply he said, "I was not sent except to the lost sheep of the house of Israel."
25 Lecz ona przystąpiwszy, pokłoniła mu się, mówiąc: Panie, ratuj mię!
But the woman came and knelt to him and said, "Lord, do help me."
26 A on odpowiadając rzekł: Niedobra jest brać chleb dziecinny, a miotać szczeniętom.
He answered, "It is not seemly to take the children’s bread and throw it to the little dogs."
27 A ona rzekła: Tak jest, Panie! a wszakże i szczenięta jedzą odrobiny, które padają z stołu panów ich.
"True, Lord," she said, "but even the little dogs eat the crumbs that fall from their master’s table."
28 Tedy odpowiadając Jezus rzekł jej: O niewiasto! wielka jest wiara twoja; niechaj ci się stanie, jako chcesz. I uzdrowiona jest córka jej od onejże godziny.
Then Jesus answered her. "O woman, great is your faith. It shall be for you even as you desire." And from that hour her daughter was healed.
29 A Jezus poszedłszy stamtąd, przyszedł nad morze Galilejskie, a wstąpiwszy na górę, siedział tam.
On leaving that place Jesus went along the shore of the Sea of Galilee; and after climbing a hill, took his seat there.
30 I przyszedł do niego wielki lud, mając z sobą chrome, ślepe, nieme, ułomne i inszych wiele, i kładli je u nóg Jezusowych, i uzdrawiał je,
Great crowds came to him, bringing the crippled, the blind, the maimed, the dumb, and many others. They laid them at his feet and he healed them;
31 Tak iż się on lud dziwował, widząc, że niemi mówią, ułomni uzdrowieni są, chromi chodzą, a ślepi widzą; i wielbili Boga Izraelskiego.
so that the crowd wondered when they saw the dumb speaking, the cripples walking, and the blind seeing. And they glorified the God of Israel.
32 Lecz Jezus zwoławszy uczniów swoich, rzekł: Żal mi tego ludu; albowiem już trzy dni przy mnie trwają, a nie mają, co by jedli, a nie chcę ich rozpuścić głodnych, by snać nie pomdleli na drodze.
But Jesus called his disciples to him and said. "My heart yearns over the crowd, for they have been with me now three days, and they have nothing to eat. I am not willing to send them away hungry, for fear they faint on the road."
33 Tedy mu rzekli uczniowie jego: Skądże byśmy wzięli tak wiele chleba na tej puszczy, abyśmy tak wielki lud nasycili?
"In a lonely place like this," asked the disciple. "where can we get bread enough to satisfy such a crowd?"
34 I rzekł im Jezus: Wieleż macie chlebów? A oni rzekli: Siedm, i trochę rybek.
"How many loaves have you?" answered Jesus. They replied, "Seven, and a few small fish.
35 Tedy rozkazał ludowi, aby siedli na ziemi.
So when he had summoned the crowd, and seated them upon the ground,
36 A wziąwszy one siedm chlebów i one ryby, uczyniwszy dzięki, łamał i dał uczniom swoim, a uczniowie ludowi.
he took the seven loaves and the fish, and gave thanks, then he broke them and gave them to his disciples, and the disciples to the crowd.
37 I jedli wszyscy i nasyceni są, i zebrali, co zbyło ułomków, siedm koszów pełnych.
And all ate and were satisfied, and of the fragments that remained they gathered seven large basketfuls.
38 A było tych, którzy jedli, cztery tysiące mężów, oprócz niewiast i dziatek.
And those who ate numbered four thousand, besides the women and children.
39 Tedy rozpuściwszy lud, wstąpił w łódź, i przyszedł na granice Magdalańskie.
When he had sent the crowds away, he got into the boat and came into the region of Magadan.
