Mateusza 15
1 Tedy przystąpili do Jezusa z Jeruzalemu nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie, mówiąc:
Then came to Iesus the Scribes and Pharises, which were of Hierusalem, saying,
2 Czemu uczniowie twoi przestępują ustawę starszych? albowiem nie umywają rąk swych, gdy mają jeść chleb.
Why do thy disciples transgresse the tradition of the Elders? for they wash not their hands when they eate bread.
3 A on odpowiadając, rzekł im: Czemuż i wy przestępujecie przykazanie Boże dla ustawy waszej?
But he answered and said vnto them, Why doe yee also transgresse the commandement of God by your tradition?
4 Albowiem Bóg przykazał, mówiąc: Czcij ojca twego i matkę; i kto by złorzeczył ojcu albo matce, śmiercią niechaj umrze.
For God hath commanded, saying, Honour thy father and mother: and he that curseth father or mother, let him die the death.
5 Ale wy powiadacie: Kto by rzekł ojcu albo matce: Dar, którykolwiek jest ode mnie, tobie pożyteczny będzie; a nie uczciłby ojca swego albo matki swojej, bez winy będzie.
But ye say, Whosoeuer shall say to father or mother, By the gift that is offered by me, thou maiest haue profite,
6 I wzruszyliście przykazania Boże dla ustawy waszej.
Though hee honour not his father, or his mother, shalbe free: thus haue ye made the commandement of God of no aucthoritie by your tradition.
7 Obłudnicy! dobrze o was prorokował Izajasz, mówiąc:
O hypocrites, Esaias prophecied well of you, saying,
8 Lud ten przybliża się do mnie usty swemi, i wargami czci mię; ale serce ich daleko jest ode mnie.
This people draweth neere vnto me with their mouth, and honoureth me with the lips, but their heart is farre off from me.
9 Lecz próżno mię czczą, nauczając nauk, które są przykazania ludzkie.
But in vaine they worship me, teaching for doctrines, mens precepts.
10 A zawoławszy do siebie ludu, rzekł im: Słuchajcie, a rozumiejcie.
Then hee called the multitude vnto him, and said to them, Heare and vnderstand.
11 Nie to, co wchodzi w usta, pokala człowieka; ale co wychodzi z ust, to pokala człowieka.
That which goeth into the mouth, defileth not the man, but that which commeth out of the mouth, that defileth the man.
12 Tedy przystąpiwszy uczniowie jego, rzekli mu: Wiesz, iż Faryzeuszowie, usłyszawszy tę mowę, zgorszyli się?
Then came his disciples, and saide vnto him, Perceiuest thou not, that the Pharises are offended in hearing this saying?
13 A on odpowiadając rzekł: Wszelki szczep, którego nie szczepił Ojciec mój niebieski, wykorzeniony będzie.
But hee answered and saide, Euery plant which mine heauenly Father hath not planted, shalbe rooted vp.
14 Zaniechajcie ich; ślepi są wodzowie ślepych, a ślepy jeźliby ślepego prowadził, obadwa w dół wpadną.
Let them alone, they be the blinde leaders of the blinde: and if the blinde leade ye blinde, both shall fall into the ditche.
15 A odpowiadając Piotr, rzekł mu: Wyłóż nam to podobieństwo.
Then answered Peter, and said to him, Declare vnto vs this parable.
16 I rzekł Jezus: Jeszczeż i wy bezrozumni jesteście?
Then said Iesus, Are ye yet without vnderstanding?
17 Jeszczeż nie rozumiecie, iż wszystko, co wchodzi w usta, w brzuch idzie, i do wychodu bywa wyrzucono?
Perceiue ye not yet, that whatsoeuer entreth into the mouth, goeth into the bellie, and is cast out into the draught?
18 Ale co z ust pochodzi, z serca wychodzi, a toć pokala człowieka.
But those thinges which proceede out of the mouth, come from the heart, and they defile the man.
19 Albowiem z serca wychodzą złe myśli, mężobójstwa, cudzołóstwa, wszeteczeństwa, złodziejstwa, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.
For out of the heart come euil thoughts, murders, adulteries, fornications, thefts, false testimonies, slaunders.
20 Toć jest, co pokala człowieka: ale jeść nieumytemi rękoma, toć nie pokala człowieka.
These are the things, which defile the man: but to eat with vnwashen hands, defileth not ye man.
21 A wyszedłszy Jezus stamtąd, ustąpił w strony Tyru i Sydonu.
And Iesus went thence, and departed into the coastes of Tyrus and Sidon.
22 A oto niewiasta Chananejska z onych granic wyszedłszy, wołała, mówiąc do niego: Zmiłuj się nade mną Panie, synu Dawidowy! córka moja ciężko bywa od dyjabła dręczona.
And beholde, a woman a Cananite came out of the same coasts, and cried, saying vnto him, Haue mercie on me, O Lord, the sonne of Dauid: my daughter is miserably vexed with a deuil.
23 A on jej nie odpowiedział i słowa. Tedy przystąpiwszy uczniowie jego, prosili go, mówiąc: Odpraw ją, boć woła za nami.
But hee answered her not a worde. Then came to him his disciples, and besought him, saying, Sende her away, for she crieth after vs.
24 A on odpowiadając rzekł: Nie jestem posłany, tylko do owiec, które zginęły z domu Izraelskiego.
But he answered, and said, I am not sent, but vnto the lost sheepe of the house of Israel.
25 Lecz ona przystąpiwszy, pokłoniła mu się, mówiąc: Panie, ratuj mię!
Yet she came, and worshipped him, saying, Lord, helpe me.
26 A on odpowiadając rzekł: Niedobra jest brać chleb dziecinny, a miotać szczeniętom.
And he answered, and said, It is not good to take the childrens bread, and to cast it to whelps.
27 A ona rzekła: Tak jest, Panie! a wszakże i szczenięta jedzą odrobiny, które padają z stołu panów ich.
But she said, Trueth, Lord: yet in deede the whelpes eate of the crommes, which fall from their masters table.
28 Tedy odpowiadając Jezus rzekł jej: O niewiasto! wielka jest wiara twoja; niechaj ci się stanie, jako chcesz. I uzdrowiona jest córka jej od onejże godziny.
Then Iesus answered, and saide vnto her, O woman, great is thy faith: be it to thee, as thou desirest. And her daughter was made whole at that houre.
29 A Jezus poszedłszy stamtąd, przyszedł nad morze Galilejskie, a wstąpiwszy na górę, siedział tam.
So Iesus went away from thence, and came neere vnto the sea of Galile, and went vp into a mountaine and sate downe there.
30 I przyszedł do niego wielki lud, mając z sobą chrome, ślepe, nieme, ułomne i inszych wiele, i kładli je u nóg Jezusowych, i uzdrawiał je,
And great multitudes came vnto him, hauing with them, halt, blinde, dumme, maymed, and many other, and cast them downe at Iesus feete, and he healed them.
31 Tak iż się on lud dziwował, widząc, że niemi mówią, ułomni uzdrowieni są, chromi chodzą, a ślepi widzą; i wielbili Boga Izraelskiego.
In so much that the multitude wondered, to see the dumme speake, the maimed whole, the halt to goe, and the blinde to see: and they glorified the God of Israel.
32 Lecz Jezus zwoławszy uczniów swoich, rzekł: Żal mi tego ludu; albowiem już trzy dni przy mnie trwają, a nie mają, co by jedli, a nie chcę ich rozpuścić głodnych, by snać nie pomdleli na drodze.
Then Iesus called his disciples vnto him, and said, I haue compassion on this multitude, because they haue continued with mee already three dayes, and haue nothing to eate: and I wil not let them depart fasting, least they faint in the way.
33 Tedy mu rzekli uczniowie jego: Skądże byśmy wzięli tak wiele chleba na tej puszczy, abyśmy tak wielki lud nasycili?
And his disciples saide vnto him, Whence should we get so much bread in the wildernes, as should suffice so great a multitude!
34 I rzekł im Jezus: Wieleż macie chlebów? A oni rzekli: Siedm, i trochę rybek.
And Iesus said vnto them, How many loaues haue ye? And they said, Seuen, and a few litle fishes.
35 Tedy rozkazał ludowi, aby siedli na ziemi.
Then he commanded the multitude to sit downe on the ground,
36 A wziąwszy one siedm chlebów i one ryby, uczyniwszy dzięki, łamał i dał uczniom swoim, a uczniowie ludowi.
And tooke the seuen loaues, and the fishes, and gaue thankes, and brake them, and gaue to his disciples, and the disciples to the multitude.
37 I jedli wszyscy i nasyceni są, i zebrali, co zbyło ułomków, siedm koszów pełnych.
And they did all eate, and were sufficed: and they tooke vp of the fragments that remained, seuen baskets full.
38 A było tych, którzy jedli, cztery tysiące mężów, oprócz niewiast i dziatek.
And they that had eaten, were foure thousand men, beside women, and litle children.
39 Tedy rozpuściwszy lud, wstąpił w łódź, i przyszedł na granice Magdalańskie.
Then Iesus sent away the multitude, and tooke ship, and came into the partes of Magdala.
