Mateusza 15
1 Tedy przystąpili do Jezusa z Jeruzalemu nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie, mówiąc:
Then the scribes and Pharisees from Jerusalem approached Jesus saying:
2 Czemu uczniowie twoi przestępują ustawę starszych? albowiem nie umywają rąk swych, gdy mają jeść chleb.
“Why do your disciples transgress the tradition of the elders? For they do not wash their hands whenever they eat bread.”
3 A on odpowiadając, rzekł im: Czemuż i wy przestępujecie przykazanie Boże dla ustawy waszej?
So in answer He said to them: “Why do you even transgress the commandment of God through your tradition?
4 Albowiem Bóg przykazał, mówiąc: Czcij ojca twego i matkę; i kto by złorzeczył ojcu albo matce, śmiercią niechaj umrze.
For God commanded saying, ‘Honor your father and your mother,’ and ‘He who curses father or mother, let him be put to death.’
5 Ale wy powiadacie: Kto by rzekł ojcu albo matce: Dar, którykolwiek jest ode mnie, tobie pożyteczny będzie; a nie uczciłby ojca swego albo matki swojej, bez winy będzie.
But you say: ‘Whoever says to his father or mother, “Whatever you might be profited by me is a gift to God”—
6 I wzruszyliście przykazania Boże dla ustawy waszej.
then he must not honor his father or mother.’ Thus you have nullified the commandment of God through your tradition.
7 Obłudnicy! dobrze o was prorokował Izajasz, mówiąc:
Hypocrites! Well did Isaiah prophesy about you saying:
8 Lud ten przybliża się do mnie usty swemi, i wargami czci mię; ale serce ich daleko jest ode mnie.
‘These people draw near to Me with their mouth and honor Me with their lips, but their heart is far away from Me.
9 Lecz próżno mię czczą, nauczając nauk, które są przykazania ludzkie.
But in vain do they worship Me, teaching as doctrines the commandments of men.’”
10 A zawoławszy do siebie ludu, rzekł im: Słuchajcie, a rozumiejcie.
Then summoning the crowd He said to them: “Hear and understand.
11 Nie to, co wchodzi w usta, pokala człowieka; ale co wychodzi z ust, to pokala człowieka.
Not what goes into the mouth defiles the man, but what comes out of the mouth—this defiles the man.”
12 Tedy przystąpiwszy uczniowie jego, rzekli mu: Wiesz, iż Faryzeuszowie, usłyszawszy tę mowę, zgorszyli się?
Then His disciples came and said to Him, “Do you know that upon hearing this saying the Pharisees were offended?”
13 A on odpowiadając rzekł: Wszelki szczep, którego nie szczepił Ojciec mój niebieski, wykorzeniony będzie.
But in answer He said: “Every plant that my heavenly Father did not plant will be uprooted.
14 Zaniechajcie ich; ślepi są wodzowie ślepych, a ślepy jeźliby ślepego prowadził, obadwa w dół wpadną.
Leave them alone. They are blind guides of the blind; and if the blind guides the blind, both will fall into a ditch.”
15 A odpowiadając Piotr, rzekł mu: Wyłóż nam to podobieństwo.
Then Peter answered and said to Him, “Explain this parable to us.”
16 I rzekł Jezus: Jeszczeż i wy bezrozumni jesteście?
So Jesus said: “Are you also still without understanding?
17 Jeszczeż nie rozumiecie, iż wszystko, co wchodzi w usta, w brzuch idzie, i do wychodu bywa wyrzucono?
Do you not yet understand that whatever enters the mouth goes into the stomach and is expelled into the sewer?
18 Ale co z ust pochodzi, z serca wychodzi, a toć pokala człowieka.
But the things coming out of the mouth actually come from the heart; those are the things that defile the man.
19 Albowiem z serca wychodzą złe myśli, mężobójstwa, cudzołóstwa, wszeteczeństwa, złodziejstwa, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.
Because out of the heart proceed malignant thoughts, murders, adulteries, fornications, thefts, false witness, blasphemies.
20 Toć jest, co pokala człowieka: ale jeść nieumytemi rękoma, toć nie pokala człowieka.
These are the things that defile the man, but to eat with unwashed hands does not defile the man.”
21 A wyszedłszy Jezus stamtąd, ustąpił w strony Tyru i Sydonu.
Going out from there Jesus withdrew into the region of Tyre and Sidon.
22 A oto niewiasta Chananejska z onych granic wyszedłszy, wołała, mówiąc do niego: Zmiłuj się nade mną Panie, synu Dawidowy! córka moja ciężko bywa od dyjabła dręczona.
And then, a Canaanite woman coming from those parts cried out to Him saying: “Have mercy on me, Lord, Son of David! My daughter is severely demonized.”
23 A on jej nie odpowiedział i słowa. Tedy przystąpiwszy uczniowie jego, prosili go, mówiąc: Odpraw ją, boć woła za nami.
But He answered her not a word. So His disciples came and urged Him saying, “Send her away, because she is crying out after us.”
24 A on odpowiadając rzekł: Nie jestem posłany, tylko do owiec, które zginęły z domu Izraelskiego.
But in answer He said, “I was not sent except to the lost sheep of the house of Israel.”
25 Lecz ona przystąpiwszy, pokłoniła mu się, mówiąc: Panie, ratuj mię!
So she came and worshiped Him saying, “Lord, help me!”
26 A on odpowiadając rzekł: Niedobra jest brać chleb dziecinny, a miotać szczeniętom.
But in answer He said, “It is not good to take the children's bread and throw it to the little dogs.”
27 A ona rzekła: Tak jest, Panie! a wszakże i szczenięta jedzą odrobiny, które padają z stołu panów ich.
So she said, “Yes, Lord, yet even the little dogs eat the crumbs that fall from their masters' table.”
28 Tedy odpowiadając Jezus rzekł jej: O niewiasto! wielka jest wiara twoja; niechaj ci się stanie, jako chcesz. I uzdrowiona jest córka jej od onejże godziny.
Then Jesus answered and said to her: “O woman, great is your faith! Let it be to you as you desire.” And her daughter was healed from that very hour.
29 A Jezus poszedłszy stamtąd, przyszedł nad morze Galilejskie, a wstąpiwszy na górę, siedział tam.
Moving on from there, Jesus went alongside the Sea of Galilee, and going up on the mountain He sat down there.
30 I przyszedł do niego wielki lud, mając z sobą chrome, ślepe, nieme, ułomne i inszych wiele, i kładli je u nóg Jezusowych, i uzdrawiał je,
And large crowds approached Him, having with them lame, blind, mute, maimed and many others, and they placed them at Jesus' feet, and He healed them.
31 Tak iż się on lud dziwował, widząc, że niemi mówią, ułomni uzdrowieni są, chromi chodzą, a ślepi widzą; i wielbili Boga Izraelskiego.
So the crowds marveled—seeing mutes speaking, maimed made whole, lame walking, and blind seeing—and they kept glorifying the God of Israel.
32 Lecz Jezus zwoławszy uczniów swoich, rzekł: Żal mi tego ludu; albowiem już trzy dni przy mnie trwają, a nie mają, co by jedli, a nie chcę ich rozpuścić głodnych, by snać nie pomdleli na drodze.
Then Jesus summoned His disciples and said: “I have compassion on the crowd, because they have already remained with me three days, and have nothing to eat; and I do not want to send them away hungry, lest they faint on the way.”
33 Tedy mu rzekli uczniowie jego: Skądże byśmy wzięli tak wiele chleba na tej puszczy, abyśmy tak wielki lud nasycili?
So His disciples say to Him, “Where could we get, in an uninhabited place, enough bread so as to satisfy such a great crowd?”
34 I rzekł im Jezus: Wieleż macie chlebów? A oni rzekli: Siedm, i trochę rybek.
Jesus says to them, “How many loaves do you have?” And they said, “Seven, and a few small fish.”
35 Tedy rozkazał ludowi, aby siedli na ziemi.
So He commanded the crowds to recline on the ground.
36 A wziąwszy one siedm chlebów i one ryby, uczyniwszy dzięki, łamał i dał uczniom swoim, a uczniowie ludowi.
And taking the seven loaves and the fish, He gave thanks, broke and gave to His disciples, and the disciples to the crowd.
37 I jedli wszyscy i nasyceni są, i zebrali, co zbyło ułomków, siedm koszów pełnych.
So they all ate and were filled; and they took up seven hampers full of the fragments that remained.
38 A było tych, którzy jedli, cztery tysiące mężów, oprócz niewiast i dziatek.
Now those who ate were four thousand men, besides women and children.
39 Tedy rozpuściwszy lud, wstąpił w łódź, i przyszedł na granice Magdalańskie.
And having dismissed the crowds He got into the boat and went to the region of Magdala.
