Mateusza 13
1 A dnia onego wyszedłszy Jezus z domu, usiadł nad morzem:
And on that day Jesus went out of the house, and sat by the side of the sea.
2 I zebrał się do niego wielki lud, tak iż wstąpiwszy w łódź, siedział, a wszystek lud stał na brzegu.
And great multitudes assembled around him; so that he embarked and seated himself in a ship, and all the multitude stood on the shore of the sea.
3 I mówił do nich wiele w podobieństwach i rzekł: Oto wyszedł rozsiewca, aby rozsiewał;
An he discoursed with them much, by similitudes. And he said, Behold, a sower went forth to sow.
4 A gdy on rozsiewał, niektóre padło podle drogi; i przyleciały ptaki, a podziobały je.
And as he sowed, some seed fell upon the side of a path: and a bird came and devoured it.
5 Drugie zasię padło na miejsce opoczyste, gdzie nie miało wiele ziemi; i wnet weszło, iż nie miało głębokości ziemi.
And other seed fell upon a rock, so that it had not much soil: and it sprung up forthwith, because there was no depth of earth.
6 Ale gdy słońce weszło, wygorzało, a iż nie miało korzenia, uschło.
But when the sun was up it wilted. And, because it lacked root, it dried up.
7 A drugie padło między ciernie, i wzrosły ciernie, a zadusiły je.
And other seed fell among thorns: and the thorns shot up, and choked it.
8 A drugie padło na ziemię dobrą i wydało pożytek, jedno setny, drugie sześćdziesiątny, a drugie trzydziestny.
And other seed fell on good ground; and bore fruits, some a hundredfold, some sixtyfold, and some thirtyfold.
9 Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.
He that hath ears to hear, let him hear.
10 Tedy przystąpiwszy uczniowie, rzekli mu: Dlaczegoż im w podobieństwach mówisz?
And his disciples came and said to him, Why discoursest thou to them in similitudes?
11 A on odpowiadając, rzekł im: Wam dano wiedzieć tajemnicę królestwa niebieskiego, ale onym nie dano;
And he answered, and said to them: Because, to you it is given to know the mysteries of the kingdom of heaven, but to them it is not given.
12 Albowiem kto ma, będzie mu dano, i obfitować będzie, ale kto nie ma, i to, co ma, będzie od niego odjęto.
For to him that hath, shall be given; and he shall abound: but from him that hath not, even what he hath shall be taken from him.
13 Dlategoć im w podobieństwach mówię, iż widząc nie widzą, i słysząc nie słyszą, ani rozumieją.
For this cause I discourse to them in similitudes, because they see and do not see, and they hear and do not hear, nor understand.
14 I pełni się w nich proroctwo Izajaszowe, które mówi: Słuchem słuchać będziecie, ale nie zrozumiecie; i widząc widzieć będziecie, ale nie ujrzycie;
And in them is fulfilled the prophecy of Isaiah, who said: By hearing ye shall hear, and shall not understand; and by seeing ye see, and shall not know:
15 Albowiem zatyło serce ludu tego, a uszyma ciężko słyszeli, i oczy swe zamrużyli, żeby kiedy oczyma nie widzieli i uszyma nie słyszeli, a sercem nie zrozumieli, i nie nawrócili się, a uzdrowiłbym je.
For the heart of this people hath grown fat, and with their ears they have heard heavily, and their eyes they have closed; lest they should see with their eyes, and should hear with their ears, and should understand with their heart, and should turn; and I should heal them.
16 Ale oczy wasze błogosławione, że widzą, i uszy wasze, że słyszą;
But happy are your eyes, for they see; and your ears, for they hear.
17 Bo zaprawdę powiadam wam, iż wiele proroków i sprawiedliwych żądało widzieć to, co wy widzicie, ale nie widzieli, i słyszeć to, co słyszycie, ale nie słyszeli.
For verily I say to you, That many prophets and righteous men longed to see what ye see, and did not see it; and to hear what ye hear, and did not hear it.
18 Wy tedy słuchajcie podobieństwa onego rozsiewcy.
But hear ye the similitude of the seed.
19 Gdy kto słucha słowa o tem królestwie, a nie rozumie, przychodzi on zły i porywa to, co wsiano w serce jego; tenci jest on, który podle drogi posiany jest.
Every one that heareth the word of the kingdom, and understandeth it not, the evil one cometh and snatcheth away the seed sowed in his heart: this is what was sowed by the side of the path.
20 A na opoczystych miejscach posiany, ten jest, który słucha słowa i zaraz je z radością przyjmuje;
And that which was sowed on the rock, is he that heareth the word, and at once receiveth it with joy.
21 Ale nie ma korzenia w sobie, lecz doczesny jest; a gdy przychodzi ucisk, albo prześladowanie dla słowa, wnet się gorszy.
Yet hath he no root in him, but is of short duration, and when there is trouble or persecution on account of the word, he soon stumbleth.
22 A między ciernie posiany, ten jest, który słucha słowa; ale pieczołowanie świata tego i omamienie bogactw zadusza słowo, i staje się bez pożytku. (aiōn g165)
And that which was sowed among thorns, is he that heareth the word; and care for this world and the deceptiveness of riches, choke the word; and he is without fruits. (aiōn g165)
23 A na dobrej ziemi posiany, jest ten, który słucha słowa i rozumie, tenci pożytek przynosi; a przynosi jeden setny, drugi sześćdziesiątny, a drugi trzydziestny.
But that which was sowed on good ground, is he that heareth my word, and understandeth. and beareth fruits, and yieldeth, some a hundredfold, some sixtyfold, and some thirtyfold.
24 Drugie podobieństwo przełożył im, mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi, rozsiewającemu dobre nasienie na roli swojej.
Another similitude he proposed to them, and said: The kingdom of heaven is like to a man who sowed good seed in his field.
25 A gdy ludzie zasnęli, przyszedł nieprzyjaciel jego, i nasiał kąkolu między pszenicą, i odszedł.
And while people were asleep, his enemy came and sowed tares among the wheat, and went away.
26 A gdy urosła trawa i pożytek przyniosła, tedy się pokazał i kąkol.
And when the plant shot up and bore fruits, then appeared also the tares.
27 Tedy przystąpiwszy słudzy gospodarscy, rzekli mu: Panie! izaliś dobrego nasienia nie nasiał na roli twojej? Skądże tedy ma kąkol?
And the servants of the householder came, and said to him, Our lord, didst thou not sow good seed in thy field? From whence are the tares in it.
28 A on im rzekł: Nieprzyjaciel człowiek to uczynił. I rzekli słudzy do niego: A chceszże, iż pójdziemy, a zbierzemy go?
And he said to them, An enemy hath done this. The servants said to him, Is it thy pleasure that we go and gather them out?
29 A on rzekł: Nie! byście snać zbierając kąkol, nie wykorzenili zaraz z nim i pszenicy.
And he said to them, No, lest, while ye gather out the tares, ye also eradicate the wheat with them.
30 Dopuśćcie obojgu społem rość aż do żniwa; a czasu żniwa rzekę żeńcom: Zbierzcie pierwej kąkol, a zwiążcie go w snopki ku spaleniu; ale pszenicę zgromadźcie do gumna mojego.
Let them both grow together until the harvest; and at the time of harvest, I will say to the reapers, Gather out first the tares, and bind them in bundles to be burned; but the wheat gather ye into my granary.
31 Insze podobieństwo przełożył im, mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie ziarnu gorczycznemu, które wziąwszy człowiek, wsiał na roli swojej.
Another similitude proposed he to them, and said: The kingdom of heaven is like to a kernel of mustard seed, which a man took and sowed in his field.
32 Które najmniejszeć jest ze wszystkich nasion; ale kiedy urośnie, największe jest ze wszystkich jarzyn, i staje się drzewem, tak iż ptaki niebieskie przylatując, gniazda sobie czynią na gałązkach jego.
And this is the least of all seeds; but when it is grown, it is greater than all the herbs, and becometh a tree, so that a bird of heaven may come and nestle in its branches.
33 Insze podobieństwo powiedział im: Podobne jest królestwo niebieskie kwasowi, który wziąwszy niewiasta, zakryła we trzy miary mąki, ażby wszystka skwaśniała.
Another similitude spake he to them, The kingdom of heaven is like the leaven, which a woman took and buried in three measures of meal, until the whole fermented.
34 To wszystko mówił Jezus w podobieństwach do ludu, a bez podobieństwa nie mówił do nich;
All these things Jesus discoursed to the multitude in similitudes; and without similitudes he did not discourse with them.
35 Aby się wypełniło, co powiedziano przez proroka mówiącego: Otworzę w podobieństwach usta moje, wypowiem skryte rzeczy od założenia świata.
That so might be fulfilled that which was spoken by the prophet, who said: I will open my mouth in similitudes; I will utter things concealed from before the foundation of the world.
36 Tedy rozpuściwszy on lud, przyszedł Jezus do domu; i przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc: Wyłóż nam podobieństwo o kąkolu onej roli.
Then Jesus sent away the multitudes, and went into the house. And his disciples came to him, and said: Explain to us the similitude of the tares and the field.
37 A on odpowiadając, rzekł im: Ten, który rozsiewa dobre nasienie, jest Syn człowieczy;
And he answered, and said to them: He that soweth the good seed, is the Son of God.
38 A rola jest świat, a dobre nasienie są synowie królestwa; ale kąkol są synowie onego złego;
And the field is the world. And the good seed are the children of the kingdom; but the tares are the children of the wicked One.
39 Nieprzyjaciel zasię, który go rozsiał, jestci dyjabeł, a żniwo jest dokonanie świata, a żeńcy są Aniołowie. (aiōn g165)
The enemy that sowed them, is Satan. The harvest is the end of the world: and the reapers are the angels. (aiōn g165)
As therefore the tares are gathered and burned in the fire; so will it be in the end of the world. (aiōn g165)
41 Pośle Syn człowieczy Anioły swoje, a oni zbiorą z królestwa jego wszystkie zgorszenia, i te, którzy nieprawość czynią;
The Son of man will send forth his angels, and they will gather out of his kingdom all the stumbling blocks, and all the doers of evil;
42 I wrzucą je w piec ognisty, tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
and will cast them into a furnace of fire. There will be wailing and gnashing of teeth.
43 Tedy sprawiedliwi lśnić się będą jako słońce w królestwie Ojca swego. Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.
Then will the righteous shine as the sun, in the kingdom of their Father. He that hath ears to hear, let him hear.
44 Zasię podobne jest królestwo niebieskie skarbowi skrytemu w roli, który znalazłszy człowiek skrył, i od radości, którą miał z niego, odchodzi, i wszystko, co ma, sprzedaje, i kupuje onę rolę.
Again, the kingdom of heaven is like a treasure that is hid in a field; which when a man findeth, he concealeth it, and, from his joy, he goeth and selleth all that he hath, and buyeth that field.
45 Zasię podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi kupcowi, szukającemu pięknych pereł;
Again, the kingdom of heaven is like a merchantman, who sought after rich pearls:
46 Który znalazłszy jednę perłę bardzo drogą, odszedł, i posprzedawał wszystko, co miał, i kupił ją.
and when he found one pearl of great price, he went and sold all that he had, and bought it.
47 Zasię podobne jest królestwo niebieskie niewodowi zapuszczonemu w morze, i ryby wszelkiego rodzaju zagarniającemu.
Again, the kingdom of heaven is like a sweep net, which was cast into the sea, and collected fishes of every kind.
48 Który gdy był pełen, wyciągnęli rybitwi na brzeg, a usiadłszy, wybierali dobre ryby w naczynia, a złe precz wyrzucali.
And when it was full, they drew it to the shores of the sea; and they sat down and culled over: and the good they put into vessels, and the bad they cast away.
49 Takci będzie przy dokonaniu świata; wynijdą Aniołowie, i wyłączą złe z pośrodku sprawiedliwych, (aiōn g165)
So will it be in the end of the world. The angels will go forth, and will sever the wicked from among the just; (aiōn g165)
50 I wrzucą je w piec ognisty; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
and will cast them into a furnace of fire. There will be wailing and gnashing of teeth.
51 Rzekł im Jezus: Wyrozumieliście to wszystko? Rzekli mu: Tak, Panie!
Jesus said to them: Have ye understood all these things? They say to him: Yes, our Lord.
52 A on im rzekł: Przetoż każdy nauczony w Piśmie, wyćwiczony w królestwie niebieskiem, podobny jest człowiekowi gospodarzowi, który wynosi z skarbu swego nowe i stare rzeczy.
He said to them: Therefore every Scribe who is instructed for the kingdom of heaven, is like a man who is master of a house, who bringeth forth from his treasures things new and old.
53 I stało się, gdy Jezus dokończył tych podobieństw, puścił się stamtąd.
And it was so, that when Jesus had ended these similitudes, he departed thence.
54 A przyszedłszy do ojczyzny swojej, nauczał je w bóżnicy ich, tak iż się bardzo zdumiewali i mówili: Skądże temu ta mądrość, i ta moc?
And he entered into his own city. And he taught them in their synagogues, in such manner that they wondered, and said: Whence hath he this wisdom and these works of power?
55 Izaż ten nie jest on syn cieśli? Izaż matki jego nie zowią Maryją, a bracia jego Jakób, i Jozes, i Szymon, i Judas?
Is not this man the carpenter's son? Is not his mother called Mary, and his brothers James and Joses and Simon and Judas?
56 A siostry jego izali wszystkie u nas nie są? Skądże tedy temu to wszystko?
And all his sisters, are they not with us? Whence then hath this man all these things?
57 I gorszyli się z niego; ale Jezus rzekł im: Nie jest prorok beze czci, tylko w ojczyźnie swojej i w domu swoim.
And they were stumbled at him. But Jesus said to them: There is no prophet who is little, except in his own city and in his own house.
58 I nie uczynił tam wiele cudów dla niedowiarstwa ich.
And he did not perform there many works of power, because of their unbelief.
