Mateusza 13
1 A dnia onego wyszedłszy Jezus z domu, usiadł nad morzem:
The same day, Jesus having gone out of the house, sat by the sea-side;
2 I zebrał się do niego wielki lud, tak iż wstąpiwszy w łódź, siedział, a wszystek lud stał na brzegu.
but so great a multitude flocked about him, that he went into a bark, and sat down there, while all the people stood on the shore.
3 I mówił do nich wiele w podobieństwach i rzekł: Oto wyszedł rozsiewca, aby rozsiewał;
Then he discoursed to them of many things in parables.
4 A gdy on rozsiewał, niektóre padło podle drogi; i przyleciały ptaki, a podziobały je.
The sower, said he, went out to sow; and, in sowing, some seeds fell by the way-side, and the birds came and picked them up:
5 Drugie zasię padło na miejsce opoczyste, gdzie nie miało wiele ziemi; i wnet weszło, iż nie miało głębokości ziemi.
some fell on rocky ground, where they had but little earth: these sprang up the sooner, because the soil had no depth:
6 Ale gdy słońce weszło, wygorzało, a iż nie miało korzenia, uschło.
but after the sun had beat upon them, they were scorched, and having no root, withered away.
7 A drugie padło między ciernie, i wzrosły ciernie, a zadusiły je.
Some fell among thorns, and the thorns grew up, and choked them.
8 A drugie padło na ziemię dobrą i wydało pożytek, jedno setny, drugie sześćdziesiątny, a drugie trzydziestny.
Others fell into good ground, and yielded increase, some a hundred, some sixty, some thirty fold.
9 Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.
Whoever has ears to hear, let him hear.
10 Tedy przystąpiwszy uczniowie, rzekli mu: Dlaczegoż im w podobieństwach mówisz?
Then the disciples addressed him, saying, Why do you speak to them in parables?
11 A on odpowiadając, rzekł im: Wam dano wiedzieć tajemnicę królestwa niebieskiego, ale onym nie dano;
He answering, said to them, Because it is your privilege, and not theirs, to know the secrets of the Reign of Heaven.
12 Albowiem kto ma, będzie mu dano, i obfitować będzie, ale kto nie ma, i to, co ma, będzie od niego odjęto.
For to him that has, more shall be given, and he shall abound; but from him that has not, even that which he has shall be taken.
13 Dlategoć im w podobieństwach mówię, iż widząc nie widzą, i słysząc nie słyszą, ani rozumieją.
For this reason I speak to them in parables; because they seeing, see not; and hearing, hear not, nor regard;
14 I pełni się w nich proroctwo Izajaszowe, które mówi: Słuchem słuchać będziecie, ale nie zrozumiecie; i widząc widzieć będziecie, ale nie ujrzycie;
insomuch that this prophecy of Isaiah is fulfilled in them, "You will indeed hear, but will not understand; you will look, but will not perceive.
15 Albowiem zatyło serce ludu tego, a uszyma ciężko słyszeli, i oczy swe zamrużyli, żeby kiedy oczyma nie widzieli i uszyma nie słyszeli, a sercem nie zrozumieli, i nie nawrócili się, a uzdrowiłbym je.
For this people's understanding is stupefied, their ears are deafened, and their eyes they have closed; lest seeing with their eyes, hearing with their ears, and apprehending with their understanding, they should reform, and I should reclaim them."
16 Ale oczy wasze błogosławione, że widzą, i uszy wasze, że słyszą;
But blessed are your eyes, because they see; and your ears, because they hear.
17 Bo zaprawdę powiadam wam, iż wiele proroków i sprawiedliwych żądało widzieć to, co wy widzicie, ale nie widzieli, i słyszeć to, co słyszycie, ale nie słyszeli.
For, indeed, I say to you, that many prophets and righteous men have desired to see the things which you see, but have not seen them; and to hear the things which you hear, but have not heard them.
18 Wy tedy słuchajcie podobieństwa onego rozsiewcy.
Understand you, therefore, the parable of the sower.
19 Gdy kto słucha słowa o tem królestwie, a nie rozumie, przychodzi on zły i porywa to, co wsiano w serce jego; tenci jest on, który podle drogi posiany jest.
When one hears the doctrine of the Reign, but considers it not, the evil one comes, and snatches away that which was sown in his heart. This explains what fell by the way-side.
20 A na opoczystych miejscach posiany, ten jest, który słucha słowa i zaraz je z radością przyjmuje;
That which fell on rocky ground, denotes him who, hearing the word, receives it at first with pleasure;
21 Ale nie ma korzenia w sobie, lecz doczesny jest; a gdy przychodzi ucisk, albo prześladowanie dla słowa, wnet się gorszy.
yet, not having it rooted in his mind, retains it but a while; for when trouble or persecution comes, because of the word, instantly he relapses.
22 A między ciernie posiany, ten jest, który słucha słowa; ale pieczołowanie świata tego i omamienie bogactw zadusza słowo, i staje się bez pożytku. (aiōn g165)
That which fell among thorns, denotes that hearer in whom worldly cares, and deceitful riches, choke the word, and render it unfruitful. (aiōn g165)
23 A na dobrej ziemi posiany, jest ten, który słucha słowa i rozumie, tenci pożytek przynosi; a przynosi jeden setny, drugi sześćdziesiątny, a drugi trzydziestny.
But that which fell into good soil, and bore fruit, some a hundred, some sixty, some thirty fold, denotes him, who not only hears and considers, but obeys the word.
24 Drugie podobieństwo przełożył im, mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi, rozsiewającemu dobre nasienie na roli swojej.
Another parable he proposed to them, saying, The kingdom of heaven may be compared to a field, in which the proprietor has sown good grain:
25 A gdy ludzie zasnęli, przyszedł nieprzyjaciel jego, i nasiał kąkolu między pszenicą, i odszedł.
but while people were asleep, his enemy came, and sowed darnel among the wheat, and went off.
26 A gdy urosła trawa i pożytek przyniosła, tedy się pokazał i kąkol.
When the blade was up, and putting forth the ear, then appeared also the darnel.
27 Tedy przystąpiwszy słudzy gospodarscy, rzekli mu: Panie! izaliś dobrego nasienia nie nasiał na roli twojej? Skądże tedy ma kąkol?
And the servants came, and said to their master, Sir, you sowed good grain in your field; whence, then, has it darnel?
28 A on im rzekł: Nieprzyjaciel człowiek to uczynił. I rzekli słudzy do niego: A chceszże, iż pójdziemy, a zbierzemy go?
He answered, An enemy has done this. They said, Will you, then, that we weed them out?
29 A on rzekł: Nie! byście snać zbierając kąkol, nie wykorzenili zaraz z nim i pszenicy.
He replied, No, lest in weeding out the darnel, you tear up the wheat.
30 Dopuśćcie obojgu społem rość aż do żniwa; a czasu żniwa rzekę żeńcom: Zbierzcie pierwej kąkol, a zwiążcie go w snopki ku spaleniu; ale pszenicę zgromadźcie do gumna mojego.
Let both grow together until the harvest; and in the time of harvest, I will say to the reapers, first gather the darnel, and make them into bundles for burning; then carry the wheat into my barn.
31 Insze podobieństwo przełożył im, mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie ziarnu gorczycznemu, które wziąwszy człowiek, wsiał na roli swojej.
Another similitude he proposed to them, saying, The kingdom of heaven is like a grain of mustard seed, which a man planted in his field;
32 Które najmniejszeć jest ze wszystkich nasion; ale kiedy urośnie, największe jest ze wszystkich jarzyn, i staje się drzewem, tak iż ptaki niebieskie przylatując, gniazda sobie czynią na gałązkach jego.
for though it is the smallest of seeds, when grown, larger than any herb, and becomes a tree, so that the birds of the air take the shelter in its branches.
33 Insze podobieństwo powiedział im: Podobne jest królestwo niebieskie kwasowi, który wziąwszy niewiasta, zakryła we trzy miary mąki, ażby wszystka skwaśniała.
Another similitude he gave them: The kingdom of heaven is like leaven, which a woman mingled in three measures of meal, till the whole was leavened.
34 To wszystko mówił Jezus w podobieństwach do ludu, a bez podobieństwa nie mówił do nich;
All these similitudes Jesus spoke to the people; for he taught them only by similitudes;
35 Aby się wypełniło, co powiedziano przez proroka mówiącego: Otworzę w podobieństwach usta moje, wypowiem skryte rzeczy od założenia świata.
in this verifying the word of the Prophet, "I will discourse in parables; I will utter things concerning which, all antiquity has been silent."
36 Tedy rozpuściwszy on lud, przyszedł Jezus do domu; i przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc: Wyłóż nam podobieństwo o kąkolu onej roli.
Then Jesus, leaving the multitude, retired to the house, where his disciples accosted him, saying, Explain to us the parable of the darnel in the field.
37 A on odpowiadając, rzekł im: Ten, który rozsiewa dobre nasienie, jest Syn człowieczy;
Jesus answering, said to them, He who sowed the good seed is the Son of Man.
38 A rola jest świat, a dobre nasienie są synowie królestwa; ale kąkol są synowie onego złego;
The field is the world; the good seed are the sons of the kingdom; and the darnel are the sons of the evil one;
39 Nieprzyjaciel zasię, który go rozsiał, jestci dyjabeł, a żniwo jest dokonanie świata, a żeńcy są Aniołowie. (aiōn g165)
the enemy who sowed them is the devil. The harvest is the conclusion of this state; and the reapers are the angels. (aiōn g165)
As, therefore, the darnel is gathered and burnt, so shall it be at the conclusion of this state. (aiōn g165)
41 Pośle Syn człowieczy Anioły swoje, a oni zbiorą z królestwa jego wszystkie zgorszenia, i te, którzy nieprawość czynią;
The Son of Man will send his angels who shall gather out of his kingdom all seducers and iniquitous persons,
42 I wrzucą je w piec ognisty, tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
and throw them into the burning furnace: weeping and gnashing of teeth shall be there.
43 Tedy sprawiedliwi lśnić się będą jako słońce w królestwie Ojca swego. Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.
Then shall the righteous shine like the sun in the kingdom of their Father. Whoever has ears to hear let him hear.
44 Zasię podobne jest królestwo niebieskie skarbowi skrytemu w roli, który znalazłszy człowiek skrył, i od radości, którą miał z niego, odchodzi, i wszystko, co ma, sprzedaje, i kupuje onę rolę.
Again, the kingdom of heaven is like treasure hid in a field, which, when a man has discovered, he conceals the discovery, and for joy thereof, sells all that he has, and buys that field.
45 Zasię podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi kupcowi, szukającemu pięknych pereł;
Again, the kingdom of heaven is like a pearl extremely precious, which a merchant, in quest of fine pearls,
46 Który znalazłszy jednę perłę bardzo drogą, odszedł, i posprzedawał wszystko, co miał, i kupił ją.
having found, sold all that he had, and purchased it.
47 Zasię podobne jest królestwo niebieskie niewodowi zapuszczonemu w morze, i ryby wszelkiego rodzaju zagarniającemu.
Again, the kingdom of heaven is like a sweep-net cast into the seam which incloses fish of every kind.
48 Który gdy był pełen, wyciągnęli rybitwi na brzeg, a usiadłszy, wybierali dobre ryby w naczynia, a złe precz wyrzucali.
When it is full, they draw it ashore, and gather the good into vessels, but throw the useless away.
49 Takci będzie przy dokonaniu świata; wynijdą Aniołowie, i wyłączą złe z pośrodku sprawiedliwych, (aiōn g165)
So it shall be at the conclusion of this state. The angels will come and separate the wicked from among the righteous, (aiōn g165)
50 I wrzucą je w piec ognisty; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
and throw them into the burning furnace. Weeping and gnashing of teeth shall be there.
51 Rzekł im Jezus: Wyrozumieliście to wszystko? Rzekli mu: Tak, Panie!
Jesus said, Do you understand all these things? They answered, Yes, Master.
52 A on im rzekł: Przetoż każdy nauczony w Piśmie, wyćwiczony w królestwie niebieskiem, podobny jest człowiekowi gospodarzowi, który wynosi z skarbu swego nowe i stare rzeczy.
He added, Every scribe, therefore, instructed for the Reign of Heaven, is like a householder, who brings out of his storehouse new things and old.
53 I stało się, gdy Jezus dokończył tych podobieństw, puścił się stamtąd.
And after he had finished these similitudes, he departed thence.
54 A przyszedłszy do ojczyzny swojej, nauczał je w bóżnicy ich, tak iż się bardzo zdumiewali i mówili: Skądże temu ta mądrość, i ta moc?
Jesus being come into his own country, taught the inhabitants in their synagogue; and they said with astonishment, Whence has this man this wisdom, and this power of working miracles?
55 Izaż ten nie jest on syn cieśli? Izaż matki jego nie zowią Maryją, a bracia jego Jakób, i Jozes, i Szymon, i Judas?
Is not this the carpenter's son? Is not his mother called Mary? And do not his brothers, James, and Joses, and Simon, and Judas,
56 A siostry jego izali wszystkie u nas nie są? Skądże tedy temu to wszystko?
and all his sisters, live amongst us? Whence, then, has he all these things?
57 I gorszyli się z niego; ale Jezus rzekł im: Nie jest prorok beze czci, tylko w ojczyźnie swojej i w domu swoim.
Thus they were offended at him. But Jesus said to them, A prophet is no where disregarded, except in his own country, and in his own family.
58 I nie uczynił tam wiele cudów dla niedowiarstwa ich.
And he did not many miracles there, because of their unbelief.
